Một số gợi ý về thúc đẩy phát triển năng lực công nghệ ở Việt Nam - Nguyễn Hoàng Hải

Bài viết này sẽ cung cấp thêm những góc nhìn cần thiết về bản chất và các yêu cầu cần quan tâm về phát triển năng lực công nghệ đối với các nước đang nổ lực bắt kịp với các quốc gia công nghiệp đi trước về công nghệ như Việt Nam hay các nước đang phát triển nói chung.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số gợi ý về thúc đẩy phát triển năng lực công nghệ ở Việt Nam - Nguyễn Hoàng HảiTạp chí Khoa học ĐHQGHN: Nghic u Chí h s ch v QuT p 33 S 1 (2017) 39-51Một s gợi về thúc đẩy ph t triểở Việt Namă g ực cô g ghệNguyễ Ho g H i*Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ, Tầng 10, 113 Trần Duy Hưng, Hà Nội, Việt NamNhg y 12 th g 01 ăm 2017Chỉ h sửa g y 26 th g 02 ăm 2017; Chấp h đă g g y 22 th g 3 ăm 2017Tóm tắt: Nă g ực cô g ghệ được xem hưhâ t qua trọ g h g đầu tro g qu trì h thúcđẩy ph t triể ki h tế v bắt kịp với c c ước cô g ghiệp. Vì ẽ đó chí h phủ của hiều qu c giađa g ph t triể đã khô g gừ g ỗ ực tìm kiếm c c biệ ph p để thúc đẩy ph t triể ă g ựccô g ghệ. C c ki h ghiệm về ph t triể ă g ực cô g ghệ của c c ước Đô g Á tro g qutrì h thúc đẩy cô g ghiệp hóa đã ma g đế hiều b i học có gi trị để c c qu c gia đi sau có thểtiếp thu học hỏi. Dựa trhữ g ki h ghiệm từ qu c gia Đô g Á b i viết y sẽ cu g cấp th mhữ g góc hì cầ thiết về b chất v c c y u cầu cầ qua tâm về ph t triể ă g ực cô gghệ đ i với c c ước đa g ỗ ực bắt kịp c c qu c gia cô g ghiệp đi trước về cô g ghệ hưViệt Nam hay c c ước đa g ph t triể ói chu g.Từ khóa: Cô g ghệ Nă g ực cô g ghệ Ph t triểă g ực cô g ghệ.1. Khái niệmghiệp hóa đi trước. Đi theo hướ g ghi c uy kh i iệm “Nă g ực cô g ghệ”(Tech o ogica Capabi ity) đã dầ được đị hhì h v thừa h tro g c c ghi c u của1hiều qu c gia. C c b o c o của UNIDO đãkhẳ g đị h ă g ực cô g ghệ (NLCN) mộtt c hâ thiết yếu tro g qu trì h ph t triểki h tế v sự ph t triể cô g ghiệp của mộtqu c gia ệ thuộc v o kh ă g của c c doa hghiệp tro g việc ph t triể v b o đ m ă gực cô g ghệ v duy trì kh ă g cạ h tra h.Mặc dù thu t gữ “Nă g ực cô g ghệ” dùđược đề c p đếhưmột ề t g quatrọ g tro g ph t triể cô g ghiệp ki h tế củac c qu c gia hư g do ă g ực cô g ghệ(NLCN) có sự gắ kết chặt chẽ với tí h chất vđặc thù của từ g g h từ g ĩ h vực (s xuấtCô g ghệ gi i ph p quy trì h bí quyếtkỹ thu t phươ g tiệ dù g để biế đổi guồực th h s phẩm. Cô g ghệ vừath htựu vừa cô g cụ qua trọ g b c hất của sựph t triể trở th h thước đo của sự vă mi hkhiế cho xã hội thời sau kh c biệt với xã hộithời trước về chất về c ch th c tạo ra của c iv t chất cho xã hội. Nhữ g thừa h về vị thếcủa cô g ghệ đ i với ph t triể đã dẫ bướccho c c h ghi c u tiếp tục đi sâu v o tìmkiếm c c cơ chế c ch th c m cô g ghệ có thểh hưở g t c độ g đế qu trì h ph t triểcủa một qu c gia đặc biệt ở c c ước đa g ph ttriể mo g mu bắt kịp với c c ước cô g_______ă g ực cô g ghệ chí h s ch ph t triể_______ĐT.: 84-982907776Email: hainguyen_mti@yahoo.com139C c ăm 2002 200440N.H. Hải / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Nghi n cứu Chính sách và Quản lý, T p 33,dịch vụ)dẫ đế chưa việc diễ gi i đầy đủvề quy mô v tí h chất của oại ă g ực yvẫ cò chưa có sự th g hất.Tổ ch c Lao độ g thế giới (ILO 1986) [1]đị h ghĩa NLCN: “khả năng của một đất nướctrong việc lựa chọn, tiếp nh n, tạo ra và ứngdụng các công nghệ để đóng góp vào việc đạtđược các mục ti u phát triển qu c gia”.Một ghi c u của Sharif [2] phâ đị hNLCN gồm: Nă g ực tiếp h (Acquiri g):Tiếp h c c guồ ực đầu v o thiết yếu chodoa hghiệp; Nă g ực chuyểhóa(Co verti g): Chuyể dịch c c guồ ực đầuv o sẵ có th h c c s phẩm thị trườ g; Nă gực giao thươ g (Ve di g): b trí phâ bổ bh g v c c dịch vụ đ i với s phẩm tạo ra;Nă g ực hiệu chỉ h (Modifyi g): Thích nghiv c i tiế s phẩm v quy trì h; Nă g ựcthiết kế (Desig i g): Chuyể hóa c c tưở gth h c c v t mẫu có thể s xuất được; Nă gực m mới (Ge erati g): Thươ g mại hóađược m y móc v quy trì h mới.Lall [3] tro g ghi c u về ă g ực cô gghệ v qu trì h cô g ghiệp hóa của c c ướcĐô g Á đã kết u rằ g NLCN tổng hợp cáckỹ năng, kinh nghiệm và nỗ lực để các doanhnghiệp của một qu c gia có thể tiếp c n, mua, sửdụng, thích nghi, cải tiến và tạo ra công nghệ.Dù chưa có sự th g hất hư v y hư gxem xét tro g c c diễ gi i v mô t có thểh thấy qu trì h ph t triể NLCN đều cóchu g hữ g đặc điểm sau:Th hất NLCN một qu trì h học hỏiv tích ũy. Học hỏi cô g ghệ (tech o ogicaear i g) có thể được hiểu qu trì h m quađó cho phép c c doa h ghiệp g h cô gghiệp v qu c gia có thể tích ũy được c că g ực cho b thâ để thực hiệ c c hoạtđộ g đổi mới về m c độ v oại hì h kh c haui qua đế qu trì h s xuất. Er st v cs [4]đã h dạ g 03 oại hì h học hỏi cô g ghệhọc hỏi chính tắc (formal learning) để hch g chỉ bằ g cấp chuy mô học hỏi phichính tắc (non-formal learning) thông qua quátrì h m việc thực h h tr m y móc hợpt c i kết với c c đ i t c v học hỏi gián tiếp1 (2017) 39-51(informal learing) dựa tr tiếp h c c kỹă g ki h ghiệm từ việc tiếp hhâ ựchợp t c với c c doa h ghiệp tươ g tự ở ướcgo i hoặc c c cô g ty đa qu c gia. La (tríchtừ [5]) cụ thể hóa th h 03 oại hì h học hỏii) học hỏi căn bản (Elementary ear i g) gồmhọc thông qua thực hành (Learning by doing)và học qua thích nghi (Learning by adapting);ii) học hỏi tr n căn bản (Intermediate learning)gồm học thông qua ...