Nghiên cứu tuyển chọn nấm ký sinh côn trùng Cordyceps spp. giàu hoạt chất sinh học từ Vườn Quốc gia Hoàng Liên, Lào Cai

Bài viết Nghiên cứu tuyển chọn nấm ký sinh côn trùng Cordyceps spp. giàu hoạt chất sinh học từ Vườn Quốc gia Hoàng Liên, Lào Cai trình bày việc phân lập nấm ký sinh côn trùng Cordyceps sp. A9; Phân tích trình tự nucleotide của gen mã hóa ITS1-5.8S-ITS2; Lựa chọn môi trường lỏng hoạt hóa giống; Lựa chọn môi trường dinh dưỡng lỏng trong lên men bề mặt.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu tuyển chọn nấm ký sinh côn trùng Cordyceps spp. giàu hoạt chất sinh học từ Vườn Quốc gia Hoàng Liên, Lào Cai Tạp chí Khoa học Công nghệ Nông nghiệp Việt Nam - Số 1(62)/2016 NGHIÊN CỨU TUYỂN CHỌN NẤM KÝ SINH CÔN TRÙNG Cordyceps spp. GIÀU HOẠT CHẤT SINH HỌC TỪ VƯỜN QUỐC GIA HOÀNG LIÊN, LÀO CAI Đỗ Tiến Mạnh1, Đinh ị Ngọc úy1, Nguyễn Hữu Đức2, Nguyễn ị anh Lan1, Nguyễn ị anh Bình1 TÓM TẮT Chủng nấm ký sinh côn trùng Cordyceps sp. A9 được phân lập từ mẫu thể quả của nấm thu thập từVườn quốc gia Hoàng Liên, Lào Cai. Chủng A9 được hoạt hóa tốt nhất trong môi trường lỏng HHL1 với mật độbào tử đạt 5 x 106 tế bào/ml sau 7 ngày nuôi cấy. Sau khi tiến hành lên men bề mặt trong điều kiện phù hợp,kết quả khối lượng thể quả đạt 16,6 g tươi/lọ và hàm lượng beauvericin đạt 1,68 mg/g, adenosine 0,76 mg/g khô,sau 45 ngày nuôi. Kết quả phân tích trình tự đoạn gen ITS của chủng Cordyceps A9 có độ tương đồng 99% vớigen tương ứng của chủng Cordyceps takaomontana. Với hàm lượng hoạt chất adenosine và beauvericin cao,chủng C.takaomontana A9 được coi là tiềm năng để phát triển làm thực phẩm chức năng và dược liệu. Từ khóa: Adenosin, Beauvericin, Cordyceps takaomontana, dược liệu, nấm ký sinh côn trùng.I. ĐẶT VẤN ĐỀ thư Cisplatin từ 4 đến 6,6 lần (Nam et al., 2001). Nấm ký sinh côn trùng Cordyceps spp. hay Beauvericin gây độc nhiều dòng tế bào ung thư,Đông trùng hạ thảo được biết đến như loại kháng 10 loại vi khuẩn gram dương và 9 loại vidược liệu quý sử dụng trong y học cổ truyền, khuẩn gram âm (Qinggui Wang et al., 2012).chứa nhiều hoạt chất sinh học có giá trị cao như Ở Việt Nam, Phạm Quang u và cộng sựadenosine, cordycepin, cordyceptic acid, (2010) đã phát hiện C.takaomona ở Vườn QuốcD manitol, beauvericin...với nhiều tác dụng gia Tam Đảo. Ở Vườn Quốc gia Pù Mát (Nghệ An),như tăng cường miễn dịch, kháng khuẩn, hỗ trợ Trần Ngọc Lân và cộng sự (2008) đã xác định đượcđiều trị tim mạch, ung thư… trong hơn 200 mẫu có chi nấm Cordyceps gồm 15 Hiện nay, trên thị trường Việt Nam đang lưu loài, đặc biệt chi C.takaomontana có tới 11 loài.hành một số sản phẩm Đông trùng hạ thảo: Những kết quả đã công bố cho thấy, nguồnCordyceps sinensis (Berk.), Cordyceps militaris gen C.takaomontana ở Việt Nam rất phong phú,(L. ex Fr) Link , Cordyceps takaomontana Yukuiji nên có thể chủ động được nguồn giống. Hơnet Kumazawa có xuất xứ Trung Quốc, Hàn Quốc, nữa, kỹ thuật nhân nuôi tạo thể quả không đòi ái Lan, Nhật Bản, nhưng chủ yếu từ Trung hỏi điều kiện quá khắt khe và nguồn nguyên liệuQuốc. Cordyceps sinensis (Berk.) phân bố đặc thù cho sản xuất như gạo, nhộng tằm… ở Việt Namở Tây Tạng, việc nghiên cứu nhân nuôi nhân tạo dễ kiếm và giá thành thấp. Do đó, việc nghiên cứucho đến nay chưa hiệu quả, nguồn sản phẩm chủ yếu khai thác, phát triển nguồn gen nấm C.takaomontanavẫn khai thác từ tự nhiên nên giá thành rất cao. tạo quả thể giàu hoạt chất sinh học, sử dụng làmCordyceps militaris (L. ex Fr) Link đã được nghiên cứu nguyên liệu cho ngành dược có ý nghĩa khoa họcnuôi nhân tạo trên quy mô lớn ở một số nước và mang tính ứng dụng cao, góp phần nâng caonhư Trung Quốc, Nhật Bản, ái Lan, Hàn Quốc sức khỏe cộng đồng và đặt cơ sở cho sự phát triển(Trần Ngọc Lân và cộng sự, 2008). một số ngành nghề mới đầy tiềm năng. Trong khi đó, một số nghiên cứu đã cho thấy, II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUC.takaomontana có đầy đủ các hợp chất sinh họcquý, giống như trong C. militaris và C. sinensis 2.1. Vật liệu nghiên cứutuy hàm lượng thấp hơn. Đặc biệt, dẫn xuất nhóm - Mẫu vật: Mẫu thể quả nấm ký sinh côn trùngacetoxyscirpenol chỉ tìm thấy trong C. takaomontana được thu thập từ Vườn Quốc gia Hoàng Liên,có tác dụng diệt nhiều loại tế bào ung thư với giá trị Lào Cai năm 2014.IC50 ở mức ng/ml (Yahagi et al., 1985; Kikuchi - Môi trường phân lập: Sử dụng môi trường PDA:et al., 2004) và mạnh hơn so với thuốc chữa ung khoai tây 200g/l, đường glucoza 20g/l, agar 20g/l.1 Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam2 Học viện Nông nghiệp Việt Nam 19Tạp chí Khoa học Công nghệ Nông nghiệp Việt Nam - Số 1(62)/20162.2. Phương pháp nghiên cứu ...