Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 3

Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 3. Lượng thức ăn ăn vào.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 3 Ch−¬ng 3 L−îng Thøc ¨n ¨n vµoCh−¬ng nµy dµnh ®Ó nãi vÒ l−îng thøc ¨n ¨n vµo v× ®©y lµ phÇn quan träng nhÊttrong nu«i d−ìng gia sóc nhai l¹i. L−îng thøc (cho c¶ hai lo¹i thøc ¨n giµu vµ nghÌodinh d−ìng) gia sóc cã thÓ ¨n ®−îc qui ®Þnh n¨ng suÊt hoÆc sè l−îng thøc ¨n gia sóccã thÓ sö dông ®Ó t¹o ra s¶n phÈm ngoµi l−îng thøc ¨n cÇn cho duy tr× khèi l−îng vµc¸c chøc n¨ng cña c¬ thÓ.Thøc ¨n tinhNÕu vç bÐo gia sóc b»ng khÈu phÇn chñ yÕu lµ ngò cèc, b¶n th©n gia sóc vµ kh¶n¨ng chuyÓn ho¸ chÊt dinh d−ìng cña chóng lµ c¸c yÕu tè ®iÒu khiÓn viÖc gia sóc sϨn vµo bao nhiªu. Kh¶ n¨ng chuyÓn ho¸ chÊt dinh d−ìng phô thuéc vµo tuæi vµ khèil−îng gia sóc, gia ®o¹n sinh tr−ëng, gièng vµ giíi tÝnh. C¸c gièng gia sóc lín th−êng¨n nhiÒu h¬n c¸c gièng gia sóc nhá; con ®ùc ¨n nhiÒu h¬n con c¸i. Nãi mét c¸chng¾n gän, kh¶ n¨ng chuyÓn ho¸ c¸c chÊt dinh d−ìng cña gia sóc ®iÒu khiÓn l−îngthøc ¨n ¨n vµo, c¬ chÕ ®iÒu khiÓn nµy còng gièng nh− c¬ chÕ ®iÒu khiÓn l−îng thøc¨n ¨n vµo ë c¸c gia sóc d¹ dµy ®¬n: lîn vµ gia cÇm. KÝch th−íc d¹ cá kh«ng ph¶i lµyÕu tè h¹n chÕ l−îng thøc ¨n ¨n vµo (BiÓu ®å 19).Tuy nhiªn, sai lÇm khi nghÜ r»ng cho gia sóc nhai l¹i ¨n thøc ¨n tinh còng gièng nh−nu«i gia sóc d¹ dµy ®¬n b»ng thøc ¨n tinh. Khi cho lîn vµ gia cÇm ¨n ngò cèc,chóng tiªu ho¸ tinh bét vµ hÊp thu glucoza. Ng−îc l¹i gia sóc nhai l¹i lªn men tinhbét trong d¹ cá vµ hÊp thu c¸c axit bÐo bay h¬i.Thøc ¨n th«C¬ chÕ ®iÒu khiÓn thu nhËn thøc ¨n th«, ®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i thøc ¨n chøa nhiÒu x¬nh− r¬m phøc t¹p h¬n. ë ®©y dung tÝch d¹ dµy h¹n chÕ l−îng thøc ¨n ¨n vµo v× vËygia sóc ¨n Ýt h¬n kh¶ n¨ng chuyÓn ho¸ chÊt dinh d−ìng cña chóng (H×nh 19).Nãi c¸ch kh¸c, cã mét h¹n chÕ vËt lý ®Õn tiªu thô thøc ¨n th« v× qu¸ tr×nh lªn menc¸c thøc ¨n nµy chËm vµ do kÝch th−íc tù nhiªn cña chóng c¸c thøc ¨n nµy vµ ph¶il−u l¹i l©u trong d¹ cá cho tíi khi c¸c m¶nh thøc ¨n ch−a ®−îc tiªu ho¸ ®ñ nhá ®Ótho¸t ra khái d¹ cá.H×nh 19. KÝch th−íc d¹ cá kh«ng h¹n chÕ l−îng thøc ¨n ¨n vµo cña c¸c khÈuphÇn chøa nhiÒu thøc ¨n tinh (a) nh−ng h¹n chÕ l−îng thøc ¨n ¨n vµo cña c¸ckhÈu phÇn nhiÒu thøc ¨n th« (b) 22Gi¶ sö r»ng, c¸c chÊt dinh d−ìng cÇn thiÕt nh− protein ®−îc cung cÊp cho vi khuÈn®Çy ®ñ, cã bèn thuéc tÝnh cña thøc ¨n kÕt hîp víi nhau quyÕt ®Þnh l−îng thøc ¨n th«¨n vµo. C¸c yÕu tè ®ã lµ:• §é hoµ tan• PhÇn kh«ng hoµ tan nh−ng cã thÓ tiªu ho¸ ®−îc• Tèc ®é tiªu ho¸ cña phÇn kh«ng hoµ tan• §é ngon miÖng§é hoµ tan§iÒu nµy cã vÎ kh«ng hiÓn nhiªn l¾m nh−ng thøc ¨n th« cã chøa c¸c phÇn cã thÓhoµ tan nh− ®−êng. §©y lµ phÇn cã tû lÖ tiªu ho¸ rÊt cao, lµ phÇn n»m phÝa trong cñathµnh tÕ bµo vµ ®−îc tiªu ho¸ nhanh chãng. KÕt qu¶ lµ chóng chiÕm rÊt Ýt kho¶ngtrèng trong d¹ cá. H·y xem cá kh« ®−îc lµm kh« trong ®iÒu kiÖn thêi tiÕt tèt vµ cákh« lµm kh« trong ®iÒu kiÖn bÞ m−a mét vµi lÇn. Sè l−îng kiÖn cá nh− nhau nh−ngchóng cã khèi l−îng rÊt kh¸c nhau. V× vËy ®iÒu rÊt quan träng lµ ph¶i hiÓu biÕt ®ÆctÝnh cña thøc ¨n. PhÇn hoµ tan cña r¬m cã thÓ lªn ®Õn 10-15% vµ phÇn hoµ tan cñacá cã thÓ tõ 20-35%, phô thuéc vµo ®é thµnh thôc cña c©y vµ c¸ch chÕ biÕn r¬m vµcá. PhÇn hoµ tan nµy cña thøc ¨n th−êng ®−îc lªn men thµnh axit lactic vµ c¸c axitkh¸c khi ñ chua. §iÒu quan träng lµ phÇn hoµ tan nµy cña thøc ¨n cÇn ®−îc b¶oqu¶n v× cã ¶nh h−ëng rÊt lín tíi l−îng thøc ¨n ¨n vµo.PhÇn kh«ng hoµ tan nh−ng cã thÓ tiªu ho¸ ®−îcPhÇn chiÕm nhiÒu nhÊt trong thøc ¨n th« lµ phÇn kh«ng hoµ tan nh−ng cã thÓ tiªuho¸ ®−îc. Chóng biÕn ®éng tõ 20-50% phô thuéc vµo chÊt l−îng. Khi céng phÇn hoµtan víi phÇn kh«ng hoµ tan nh−ng cã thÓ tiªu ho¸ chóng ta cã ®−îc sè l−îng chÊtkh« cã thÓ ®−îc tiªu ho¸ vµ nÕu lÊy 100 - sè l−îng chÊt kh« cã thÓ ®−îc tiªu ho¸ tacã sè l−îng chÊt kh« kh«ng ®−îc tiªu ho¸. Tuy nhiªn, ®«i khi phÇn kh«ng hoµ tannh−ng cã thÓ tiªu ho¸ l¹i bÞ ph©n gi¶i rÊt chËm do vËy thêi gian l−u t¹i d¹ cá kh«ng®ñ ®Ó phÇn nµy ®−îc tiªu ho¸ hoµn toµn trong d¹ cá. Mét phÇn cña phÇn kh«ng hoµtan nh−ng cã thÓ tiªu ho¸ sau ®ã ®−îc th¶i ra qua ph©n vµ ®ã lµ nguyªn nh©n v× saochóng ta cÇn biÕt c¸c ®Æc tÝnh thø ba cña thøc ¨n: tèc ®é tiªu ho¸ cña phÇn kh«nghoµ tan. 23Tèc ®é tiªu ho¸ cña phÇn kh«ng hoµ tanTèc ®é tiªu ho¸ cña phÇn kh«ng hoµ tan cã thÓ x¸c ®Þnh trong phßng thÝ nghiÖm vµ®iÒu nµy rÊt quan träng. VÝ dô c¸c c©y hä ®Ëu nh− lucerne vµ c©y cá ba l¸ ®−îc tiªuho¸ nhanh h¬n c¸c lo¹i cá cã cïng tû lÖ tiªu ho¸, v× vËy gia sóc nhai l¹i cã thÓ ¨nc¸c lo¹i thøc ¨n nµy nhiÒu h¬n. §èi víi thøc ¨n th«, chóng ta muèn chóng cã phÇnkh«ng hoµ tan ®−îc tiªu ho¸ cµng nhanh cµng tèt, víi thøc ¨n tinh chóng ta l¹i muènchóng ®−îc tiªu ho¸ cµng chËm cµng tèt ®Ó ®¶m b¶o r»ng tÊt c¶ thøc ¨n ®−îc tiªuho¸ hoµn toµn.Qui t¾c chung lµ: tèc ®é tiªu ho¸ t¨ng lªn khi tû lÖ tiªu ho¸ t¨ng, chÊt l−îng thøc ¨nt¨ng, nh−ng còng cã nhiÒu ngo¹i lÖ. VÝ dô, cá ba l¸ cã cïng tû lÖ tiªu ho¸ nh− cá sÏlªn men nhanh h¬n v× vËy gia sóc ¨n cá ba l¸ nhiÒu h¬n cá. BiÒu ®å 20 cho thÊy balo¹i thøc ¨n cã cïng tû lÖ tiªu ho¸ tiÒm n¨ng nh−ng cã tèc ®é tiªu ho¸ kh¸cnhau. Gia sóc sÏ ¨n ®−îc nhiÒu thøc ¨n 1 vµ ¨n ®−îc Ýt thøc ¨n 3.BiÓu ®å 20. Ba lo¹i thøc ¨n cã cïng tiÒm n¨ng vÒ tû lÖ tiªu ho¸ nh−ng cã tèc ®étiªu ho¸ kh¸c nhau. Gia sóc sÏ ¨n nhiÒu thøc ¨n 1 vµ Ýt ¨n thøc ¨n 3TÝnh ngon miÖngVÊn ®Ò cuèi cïng vÒ ®Æc tÝnh cña thøc ¨n lµ tÝnh ngon miÖng. Mét sè c©y gia sóc itthÝch ¨n h¬n mét sè lo¹i kh¸c, vµ ®«i khi cã lo¹i cá bß ¨n nh−ng cõu l¹i kh«ng ¨n.TÝnh ngon miÖng th−êng bÞ lÉn lén víi tèc ®é tiªu ho¸, tû lÖ tiªu ho¸ vµ viÖc gi¶mkÝch th−íc cña c¸c h¹t thøc ¨n dµi vµ dai.TiÒm n¨ng cña thøc ¨nC¸c yÕu tè cña thøc ¨n ®Ò cËp ë trªn phèi hîp víi nhau t¹o ra tiÒm n¨ng cña thøc ¨n,tiÒm n¨ng cña thøc ¨n, v× vËy, lµ so víi nhu cÇu duy tr×. HiÖn ®ang cã nhiÒu nghiªncøu vÒ tiÒm ...