Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 6&7

Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 6,7.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 6&7 Ch−¬ng 6 C¸c lo¹i chÊt kho¸ng vµ vitaminCã thÓ viÕt c¶ mét cuèn s¸ch vÒ chÊt kho¸ng vµ tÇm quan träng cña nã nh−ng chóngt«i kh«ng cã ý ®Þnh thùc hiÖn viÖc ®ã ë ®©y. §iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ chÊt kho¸ngkh«ng quan träng. ChÊt kho¸ng cÇn thiÕt cho ba môc ®Ých: Lµ nguyªn liÖu cÊu t¹onªn bé x−¬ng cña gia sóc, lµ chÊt ®Öm trong n−íc bät ®Ó kiÓm so¸t ®é a xÝt vµ ¸p lùcthÈm thÊu, cung cÊp chÊt xóc t¸c cho rÊt nhiÒu qu¸ tr×nh sinh ho¸. ChÊt kho¸ng cÇnthiÕt víi mét sè l−îng nhá ®−îc gäi lµ kho¸ng vi l−îng. C¸c chÊt kho¸ng nh− Canxi, Phèt pho, Natri, Ka li, Ma giª cÇn thiÕt víi sè l−îng lín h¬n ®−îc gäi lµ kho¸ng®a l−îng.Nhu cÇu Can xi vµ Phèt pho phô thuéc nhiÒu vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña gia sóc.Trong giai ®o¹n ®Çu cña chu kú s÷a c¸c chÊt kho¸ng ®−îc cung cÊp cho gia sóc nonth«ng qua s÷a, nªn nhu cÇu c¸c chÊt kho¸ng ®a l−îng cho con mÑ ®ang cho s÷ath−êng cao h¬n nhu cÇu nµy ë nh÷ng con mÑ kh«ng cho s÷a. Nh÷ng gia sóc t¨ngtr−ëng nhanh h¬n cã nhu cÇu vÒ kho¸ng cao h¬n nh÷ng gia sóc t¨ng tr−ëng chËm,gia sóc non cã nhu cÇu vÒ kho¸ng cao h¬n nh÷ng gia sóc giµ.ThiÕu kho¸ngGia sóc ch¨n th¶ nãi chung kh«ng gÆp vÊn ®Ò thiÕu kho¸ng bëi v× c©y cá còng cãnhu cÇu vÒ c¸c chÊt kho¸ng t−¬ng tù nh− gia sóc. Nh−ng c¸c lo¹i c©y l¹i kh«ng cãnhu cÇu vÒ c¸c kho¸ng vi l−îng: C« ban hoÆc Sªlen nªn thiÕu Sªlen/ vitamin E vµ C«ban - c¸c chÊt cÇn thiÕt ®Ó t¹o vitamin B12 th−êng hay x¶y ra. C©y thøc ¨n còng cÇn§ång nh−ng nhu cÇu cña gia sóc l¹i lín h¬n, nªn gia sóc ch¨n th¶ th−êng hay thiÕu§ång g©y vâng l−ng ë cõu, èm vµ rông l«ng. ThiÕu Can xi vµ Phèt pho còng cã thÓx¶y ra ë nh÷ng gia sóc ch¨n th¶, ®Æc biÖt lµ ®èi víi ®ång cá ch¨n th¶ kÐm chÊt l−înghoÆc cá giµ.§èi víi gia sóc nu«i nhèt, thiÕu c¸c chÊt kho¸ng hay xÈy ra v× mét bé phËn cña c©ythøc ¨n thay v× c¶ c©y ®−îc sö dông trong khÈu phÇn. Nh−ng dï sao th× t×nh tr¹ngthiÕu c¸c chÊt kho¸ng ë gia sóc nu«i nhèt còng dÔ kh¾c phôc. Bét c¸ lµ mét trongc¸c thøc ¨n bæ sung tèt nhÊt, v× nã cung cÊp c¶ kho¸ng ®a l−îng còng nh− kho¸ng vil−îng do c¸ tÝch luü kho¸ng theo nhu cÇu cña chóng.L−îng Can xi vµ Phèt pho cÇn thiÕt trong khÈu phÇn ®èi víi nh÷ng gia sóc cã n¨ngsuÊt cao th−êng chiÕm 1%-2% trong vËt chÊt kh« cña khÈu phÇn tuú thuéc vµo n¨ngsuÊt cña chóng. Tû lÖ Can xi vµ Phèt pho trong x−¬ng lµ kho¶ng 2:1 vµ th−êng th× tûlÖ nµy ®−îc ¸p dông trong khÈu phÇn ¨n. Tû lÖ nµy dï sao ®i ch¨ng n÷a còng kh«ngcè ®Þnh vµ dao ®éng tõ 1:1 ®Õn 2:1 mµ kh«ng g©y hËu qu¶ nghiªm träng.Ma giª th−êng th× kh«ng cã vÊn ®Ò g× trõ tr−êng hîp bß s÷a n¨ng suÊt cao nu«i b»ngkhÈu phÇn cá t−¬i. TriÖu chøng thiÕu Ma giª nµy ®−îc gäi lµ héi chøng say cá, d¸ngvÎ cña gia sóc b¬ phê. ThiÕu Ma giª cã thÓ dÉn ®Õn tö vong nÕu ta kh«ng ph¸t hiÖnkÞp thêi vµ ®iÒu trÞ b»ng c¸ch tiªm dung dÞch cã Ma giª. 37Thõa c¸c chÊt kho¸ng§Ó an toµn Can xi vµ Phèt pho ®−îc c¸c nhµ s¶n xuÊt thøc ¨n ®−a nhiÒu vµo thøc ¨n,bëi v× ®¸ v«i vµ Can xi phèt ph¸t rÎ tiÒn. MÆc dï vËy viÖc ®−a qu¸ nhiÒu Can xi vµPhèt pho vµo khÈu phÇn ¨n còng ph¶i tr¸nh. Thõa Ma giª cã thÓ g©y ra bÖnh sái thËnë cõu ®ùc. Nh÷ng khÈu phÇn ®Çy ®ñ chÊt kho¸ng cho bß s÷a cã thÓ lµ thõa cho c¸cgia sóc kh¸c. §ång th−êng ®−îc sö dông trong khÈu phÇn cña lîn nh− lµ chÊt kÝchthÝch t¨ng träng, nh−ng cïng mét l−îng nh− vËy l¹i g©y ngé ®éc cho cõu vµ bß, cõuch¨n th¶ trªn ®ång cá ®−îc t−íi b»ng n−íc th¶i ph©n cña lîn nu«i víi chÊt t¨ngträng cã §ång còng cã thÓ bÞ ngé ®éc.VitaminGièng nh− c¸c gia sóc kh¸c, gia sóc d¹ cá còng cã nhu cÇu vÒ vitamin. Nh−ngchóng l¹i rÊt may m¾n v× phÇn lín c¸c lo¹i vitamin ®−îc c¸c vi sinh vËt tæng hîptrong d¹ cá trõ c¸c vitamin A, D vµ E. §èi víi gia sóc ch¨n th¶ th−êng cã rÊt nhiÒuCaroten trong cá xanh cã thÓ chuyÓn ho¸ thµnh vitamin A vµ d−íi ¸nh n¾ng mÆt trêiErgosterol trong cá t−¬i vµ cá kh« ®−îc chuyÓn ho¸ thµnh vitamin D.ThiÕu vitamin A th−êng x¶y ra trong mïa §«ng vµ g©y ra bÖnh qu¸ng gµ. ThiÕuvitamin D cã thÓ g©y ra vÊn ®Ò víi trao ®æi Can xi vµ ¶nh h−ëng ®Õn trao ®æi chÊttrong x−¬ng. Vitamin E th−êng th× kh«ng g©y ra vÊn ®Ò g×, nh−ng trong mïa xu©ncõu vµ bª míi sinh ra hay bÞ nh·o c¬ v× thiÕu vitamin E. NÕu hiÖn t−îng nµy x¶y raliªn tôc th× c¶ c¸c con mÑ vµ gia sóc míi sinh ®Òu ph¶i tiªm bæ sung vitamin E.TÊt c¶ c¸c vitamin nhãm B ®Òu ®−îc c¸c vi sinh vËt trong d¹ cá tæng hîp, nh−ng nÕuthiÕu C« ban trong khÈu phÇn ¨n th× còng x¶y ra thiÕu vitamin B12. TriÖu chøng cñachóng lµ ch¸n ¨n. HiÖn t−îng nµy hay x¶y ra trong vïng ®Êt c¸t nghÌo dinh d−ìng, 뮩y C« ban bÞ röa tr«i nhiÒu.§Ó b¶o hiÓm c¸c nhµ s¶n xuÊt thøc ¨n th−êng hay ®−a hçn hîp vitamin bæ sung vµotrong thøc ¨n tinh tiªu chuÈn, c¸c vitamin th−êng gåm vitamin A, D vµ mét sè c¸cvitamin nhãm B. 38 Ch−¬ng 7 ChuÈn bÞ vµ chÕ biÕn thøc ¨nCá kh«§ãng gãi cá kh« th−êng hay ®−îc thùc hiÖn phô thuéc vµo c¸c kü thuËt ®Þa ph−¬ngvµ gi¸ lao ®éng phæ th«ng. VËn chuyÓn cá kh« d−íi d¹ng rèi mÊt rÊt nhiÒu c«ng.Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nh÷ng kiÖn cá h×nh vu«ng, trßn nhá vµ to, kiÖn h×nh ch÷nhËt th−êng ®−îc dïng v× nã lµ mét h×nh thøc tiÕt kiÖm c«ng lao ®éng. Khi gi¸ n¨ngl−îng gi¶m ng−êi ta sö dông sÊy kh« nh©n t¹o nhiÒu h¬n. HiÖn nay ph−¬ng ph¸pnµy rÊt ®¾t, mÆc dï sÊy kh« b»ng luång khÝ l¹nh thæi trong kho chøa cá ®ang ®−îc¸p dông t¹i mét sè n¬i. Cá kh« ®−îc chÕ biÕn tèt cã chÊt l−îng cao, kh«ng nghi ngêg× n÷a nã lµ nguån thøc ¨n th« dù tr÷ tèt nhÊt vµ cã thÓ cho ¨n th−êng xuyªn ngo¹itrõ nh÷ng gia sóc míi èm dËy. VÊn ®Ò lµ chÊt l−îng cá kh« phô thuéc rÊt nhiÒu vµo®iÒu kiÖn thêi tiÕt khi chÕ biÕn cá kh« vµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cña cá khi thu ho¹ch.Thøc ¨n ñ chuañ chua cá ®−îc thùc hiÖn ngµy cµng nhiÒu t¹i c¸c n−íc «n ®íi do mét thùc tÕ lµng−êi ta cã thÓ biÕt tr ...