Porphyromonas gingivalis - vai trò trong cơ chế bệnh sinh viêm nha chu và xu hướng mới trong điều trị

Bài viết trình bày cơ chế gây bệnh của P. gingivalis thông qua việc sản xuất một số độc tố và nhất là các men phân hủy protein như Arg- và Lys-cystein protease, được gọi là gingipains. Khác với những liệu pháp điều trị hiện có để kiểm soát P. gingivalis, các nghiên cứu mới hướng vào việc phát triển các chất ức chế gingipains để có thể sử dụng trong điều trị viêm nha chu hiệu quả hơn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Porphyromonas gingivalis - vai trò trong cơ chế bệnh sinh viêm nha chu và xu hướng mới trong điều trịTHÔNG TIN CẬP NHẬT PORPHYROMONAS GINGIVALIS - VAI TRÒ TRONG CƠ CHẾ BỆNH SINH VIÊM NHA CHU VÀ XU HƯỚNG MỚI TRONG ĐIỀU TRỊ Võ Chí Hùng* hủy saccharid. Nhiều nghiên cứu cho thấy sốTÓM TẮT lượng vi khuẩn P. gingivalis tăng cao trong các tổn Trong những năm gần đây vai trò của các vi khuẩn đặchiệu trong bệnh căn, bệnh sinh của bệnh nha chu đã được thương viêm nha chu. Sự có mặt của P. gingivalislàm rõ hơn đặc biệt trong số đó nhiều nghiên cứu đã tập trung chỉ ra nguy cơ tiêu xương ổ răng và mất bám dínhvào Porphyromonas gingivalis. Bài này trình bày cơ chế gây nha chu. P. gingivalis cũng có khả năng xâm nhậpbệnh của P. gingivalis thông qua việc sản xuất một số độc tốvà nhất là các men phân hủy protein như Arg- và Lys-cystein sâu vào tổ chức liên kết vùng mô nha chu nên cóprotease, được gọi là gingipains. Khác với những liệu pháp khả năng gây tái phát bệnh rất cao.điều trị hiện có để kiểm soát P. gingivalis, các nghiên cứu mới P. gingivalis gây bệnh bằng cách sản xuất ra cáchướng vào việc phát triển các chất ức chế gingipains để cóthể sử dụng trong điều trị viêm nha chu hiệu quả hơn. độc tố như các polysaccharide, fimbriae, hemaglutinin, chất gây tan huyết và các men phânABSTRACT hủy protein. Arg- và Lys-cystein protease (còn gọi In recent years, many research studies have explored therole of specific pathogens in the etiology and pathogenesis of là gingipains) là những men phân hủy peptid quanperiodontal diseases among them Porphiromonas gingivalis. trọng nhất do P. gingivalis tạo ra. Trong số các yếuThis article presents the pathogenicity of P. gingivalis via the tố gây bệnh của P. gingivalis, Gingipains đóng vairelease of toxic products and strong proteolytic enzymessuch as Arg- and Lys-cystein proteases, called gingipains. trò then chốt trong quá trình tiến triển của bệnhBeside conventional therapies, the development of gingipains viêm nha chu ở người, đặc biệt làm tăng tích tụ viinhibitors may lead the way to more effective control of khuẩn, ức chế đáp ứng bảo vệ của cơ thể mang viperiodontal disease. khuẩn, phá hủy mô và làm thay đổi hệ thống miễn dịch của cơ thể. Gingipains có khả năng phân hủy Theo các nhà khoa học, bệnh viêm nha chu khởi các protein của cơ thể như protein gian bào, các tếphát và tiến triển do một nhóm vi khuẩn kị khí, bào miễn dịch và cytokine, phân hủy hệ thống sợigram âm khu trú trong vùng dưới nướu. Cho tới fibrin và fibrinogen dẫn tới tình trạng chảy máunhững năm cuối của thế kỷ 20, vai trò của các vi nướu, gây phá hủy mô nha chu. Gingipains còn giúpkhuẩn đặc hiệu trong bệnh căn, bệnh sinh của bệnh P. gingivalis xâm nhập sâu vào mô nha chu và ngấmnha chu đã tương đối rõ ràng nhờ những nghiên vào máu có thể gây ra các biến chứng toàn thân.cứu không ngừng của các nhà khoa học cũng nhưsự tiến bộ vượt bậc của các kỹ thuật công nghệ sinhhọc hay sinh học phân tử. Có ít nhất 500 loài vikhuẩn được xác định trong túi nha chu. Tuy nhiênchỉ có một số rất ít loài vi khuẩn có liên quan rõ rệtvới bệnh viêm nha chu. Tại Hội nghị quốc tế lâmsàng bệnh nha chu năm 1996 đã đưa tới kết luận:nguyên nhân chính của bệnh viêm nha chu ở ngườilà do một số loài vi khuẩn, trong đó cóPorphyromonas gingivalis, Bacteroides forsythusvà Acinobacillus actinomycetemcomitans. Hình 1: Porphyromonas gingivalis(5)P. GINGIVALIS – CƠ CHẾ GÂY BỆNH VIÊM NHA CHU P. gingivalis là trực khuẩn Gram âm, kị khí, P. gingivalis là chủng không có hoạt tính ly giảihình thoi, không di động, không có khả năng phân saccharide mà lấy năng lượng và carbon từ việc lên men các peptid và acid amin. Điều đó có nghĩa là*Khoa Răng hàm Mặt ĐH Y Dược TP HCM, drchihung@gmail.com để xâm nhập được vào vật chủ, vi khuẩn này cầnTHỜI SỰ Y HỌC 11/2016 63CHUYÊN ĐỀ RĂNG HÀM MẶT Hình 2: Vai trò của gingipains trong cơ chế bệnh sinh viêm nha chu(4)phải cạnh tranh và khai thác các peptides sẵn có để làm nhẵn mặt gốc răng.tăng trưởng hoặc phân giải các protein của vật chủ - Điều trị bằng kháng sinh bao gồm đườngđể lấy peptides. Hoạt tính phân hủy protein rất toàn thân và tại chỗ như việc đặt các chất khángmạnh của các gingipains trong môi trường giàu khuẩn tại chỗ hoặc các chất giải phóng kháng sinhprotein ở khoang miệng chính là điều kiện thuận từ từ tại chỗ nhằm làm hạn chế tích tụ mảng bámlợi cho sự sống còn của vi khuẩn này so với các vi răng, diệt khuẩn trên bề mặt chân răng và tổ chứckhuẩn khác. ...