Thuốc điều trị thiếu máu

Thiếu máu là tình trạng giảm số lượng hồng cầu hoặc huyết sắc tố hoặchematocrit dưới mức bình thường so với người cùng tuổi, cùng giới khoẻ mạnh. Đốivới nam giới được coi là th iếu máu khi: số lượng hồng cầu dưới 4 triệu hoặchemoglobin dưới 12 g/ 100 mL hoặc hematocrit dưới 36%. Đốivới nữ giới được coi là thiếu máu khi: số lượng hồng cầu dưới 3,5 triệu hoặchemoglobin dưới 10 g/ 100 mL hoặc hematocrit dưới 30%....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thuốc điều trị thiếu máuThuốc điều trị thiếu máu1.ĐẠICƯƠNG1.1.ĐịnhnghĩathiếumáuThiếumáulàtìnhtrạnggiảmsốlượnghồngcầuhoặchuyếtsắctốhoặchematocritdướimứcbìnhthườngsovớingườicùngtuổi,cùnggiớikhoẻmạnh.Đốivớinamgiớiđượccoilàthiếumáukhi:sốlượnghồngcầudưới4triệuhoặchemoglobindưới12g/100mLhoặchematocritdưới36%.Đốivớinữgiớiđượccoilàthiếumáukhi:sốlượnghồngcầudưới3,5triệuhoặchemoglobindưới10g/100mLhoặchematocritdưới30%.1.2.NguyênnhânthiếumáuThiếumáudorấtnhiềunguyênnhâncóthể:dochấnthương,sauphẫuthuật,dogiunmóc,tóc,rongkinh,trĩ,loétdạdàytátràng,dotanmáuởngườicóbấtthườngvềhemoglobin,thiếuG6PD,bệnhtựmiễn,dothuốchoặchóachất,sốtréthoặcdotuỷxươngkémhoạtđộnghoặckhônghoạtđộnghoặcdothiếuhụtcácthànhphầntổnghợphemoglobin,sảnxuấthồngcầu.Dựavàochỉsốnhiễmsắcvàkíchthướchồngcầuthiếumáuđượcxếpthành3loại:.Thiếumáunhượcsắc:hồngcầunhỏvàchỉsốnhiễmsắc12.NGUYÊNTẮCĐIỀUTRỊTHIẾUMÁUTrongquátrìnhđiềutrịthiếumáuphảikếthợpđiềutrịnguyênnhânvớidùngthuốchoặcvớiđiềutrịtriệuchứngvàbồidưỡngcơthể.Trườnghợpmấtmáucấpvớikhốilượnglớn:cầnphảitruyềnmáungay.TrongkhichờđợimáuphảitruyềnnướcmuốisinhlýhoặcRingerlactatvàtìmnguyênnhân,vịtríchảymáuđểđiềutrị.Mấtmáumạntínhdogiuntóc,móc,rongkinh,trĩ,sốtrétdùngcácthuốcđiềutrịnguyênnhânkếthợpvớibổsungsắtvàbồidưỡngcơthể.Thiếumáudogiảmsảnxuấthồngcầu:cóthểdựavàothểtíchtrungbìnhhồngcầuđểdùngcácthuốc.Hồngcầunhỏkhithểtíchtrungbìnhdưới70fl.Ngượclạihồngcầugọilàtokhithểtíchtrungbình>110fl..Trườnghợpthiếumáuhồngcầunhỏ:dùngsắtkếthợpvớivitaminB6vàtănglượngprotid,lipidtrongkhẩuphầnănvàđiềutrịnguyênnhân..ThiếumáuhồngcầutophảitìmnguyênnhânđiềutrịkếthợpdùngB12hoặcacidfolic..Thiếumáudotanmáu:dùngcácphươngpháphạnchếnguyênnhângâytanmáukếthợpvớidùngacidfolic.3.CÁCTHUỐCCHỮATHIẾUMÁU3.1.Sắt3.1.1.VaitròvànhucầusắtcủacơthểCơthểngườilớnchứakhoảng35gamsắt,trongđó1,53gamtồntạitronghồngcầu,phầncònlại0,5gamchứatrongsắctốcơ(myoglobulin),mộtsốenzymxanthinoxidase,αglycerophosphatoxidase.Ởngườibìnhthường,nhucầusắthàngngàykhoảng0,51mg.Phụnữgiaiđoạncókinhnguyệthoặccóthai,choconbúnhucầusắtcaohơnkhoảng12mgvà56mgtrong24giờ.Khithiếuhụtsắt,cơthểkhôngchỉcóthayđổisựtạomáu,màcònthayđổichứcnăngcủanhiềuenzymquantrọng.Dovậy,bổsungsắtlàbiệnpháprấtquantrọngđểđiềutrịthiếumáunhượcsắc.3.1.2.ĐộnghọccủasắttrongcơthểNguồncungcấpsắthàngngàychocơthểchủyếutừcácthứcăncónguồngốcđộngvậtvàthựcvật.Thứcănchứalượngsắttrên5mgtrong100gam:gan,tim,trứng,thịtnạc,giáđậu,hoaquả.*Ởdạdày:sắttừnguồnthứcăncóthểởdạngionFe2+hoặcFe3+.Fe2+đượchấpthudễdàngquaniêmmạcdạdày,ruột;cònFe3+sẽkếthợpvớialbuminniêmmạcđườngtiêuhóa,nênkhônghấpthuđược,gâykíchthíchniêmmạcốngtiêuhóa.Muốnhấpthuđược,Fe3+phảiđượcchuyểnthànhFe2+nhờtácdụngcủaacidhydrocloricởdạdày.*Tạiruột:Fe2+đượcgắnvớimộtalbuminởtếbàoniêmmạcruộtlàapoferritinđểtạothànhferritinđivàomáu.Apoferritinlàchấtmangsắt,cónhiệmvụđưasắtvàomáuxongquaytrởlạiniêmmạcruộtđểvậnchuyểntiếpsắt.Khicơthểthiếusắtthìsốlượngapoferritintănglênđểlàmtănghấpthusắtvàngượclại.MộtsốchấtnhưvitaminC,proteincóchứanhómSHlàmFe3+chuyểnthànhFe2+dễhấpthu.Nhưngcómộtsốchấtcảntrởhấpthunhư:phosphat,acidnucleic,acidphytic,tanin,tetracyclin.*Trongmáu:sắttáchratừferritinvàđượcgắnvớiβglobulin,chấtvậnchuyểnsắtđặchiệutạothànhtransferritin.Dạngphứchợpsắtđượcchuyểnđếncácmônhưtuỷxương,cómộtphầnởdạngdựtrữcònmộtphầnđểtạorahồngcầuvàcácenzym(Hình28.1).*Ởmô:sắtđivàotrongtếbàođượcphảithôngquatransferritinreceptorởmàngtếbào.Nhờquátrìnhnhậpbào,phứchợptransferritinreceptorđivàotrongtếbàogiảiphóngraionsắt.Saukhigiảiphóngsắttrongnộibào,transferritinquaylạimàngtếbàođểlàmnhiệmvụvậnchuyểnsắttiếp.Khithiếuhụtsắtthìsốlượngtransferritinreceptortăngvàgiảmferritin(giảmdựtrữsắt)vàngượclại,khilượngsắttrongcơthểtăngcaothìsốlượngtransferritinreceptorgiảmxuốngvàtăngdạngdựtrữsắtlên(ferritin)vàtăngthảitrừsắtquaphân,mồhôivànướctiểu.Hình28.1.Sơđồvậnchuyểnsắttrongcơthể3.1.3.SựthiếuhụtsắtSựthiếuhụtsắtcóthểdo:Cungcấpkhôngđầyđủ,gặpởnhữngngườicómứcsốngthấp.Mấtcânbằnggiữacungvàcầu:phụnữcóthai,choconbú,trẻemđanglớn.Giảmsựhấpthusắtởđườngtiêuhóa:gặpởnhữngngườicắtmộtphầndạdày,viêmruột,thiếuapoferritin,dùngmộtsốthuốchoặcthứcănchứamộtsốchấtngăncảnsựhấpthusắt.Chảymáu:đườngtiêuhóa(giuntóc,giunmóc,trĩ),tửcungcấphoặcmạntính(rongkinh)...3.1.4.ChỉđịnhThiếumáuthiếusắtdocácnguyênnhânkhácnhau.Phụnữcóthai,choconbú,chứngxanhlướtcủaphụnữ.3.1.5.ChếphẩmvàliềulượngTrongđiềutrịsắtcóthểdùngriêngrẽhoặcphốihợpvớimộtsốionhoặcvàcácvitamin.Trênlâmsàngsắtcóthểdùngđườnguốnghoặctiêmtĩnhmạchchậm.Tiêmtĩnhmạchkhibệnhnhânkhôngdungnạphoặcrốiloạnhấpthusắttheođườnguốnghoặcngườisuythậnmạntínhkèmtheophảilọcmáu.Hiệncó2chếphẩmsắtdextranvàsắtsucrosedùngtiêmchậmtĩnhmạchhoặctruyềntĩnhmạch.Khidùngcầnphảithửvớiliềuthấptrướcđểđềphòngphảnứngphảnvệ.Cácchếphẩmsắtthườngdùngđườnguốngt ...