Tìm hiểu về làng gốm Bàu Trúc

Nghệ nhân Đàng Xem giới thiệu sản phẩm gốm của lò mình.Đến Ninh Thuận là vùng đất khô cằn, nhưng khách du lịch luôn có nhiều lựa chọn điểm đến cho những chuyến tham quan ngoài các ngày hội, tết của người Chăm ở các tháp Chàm cổ xưa như đồi cát Nam Cương, bãi biển NInh Chữ,
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu về làng gốm Bàu TrúcLàng gốm Bàu TrúcNghệ nhân Đàng Xem giới thiệu sản phẩm gốm của lò mình.Đến Ninh Thuận là vùng đất khô cằn, nhưng khách du lịchluôn có nhiều lựa chọn điểm đến cho những chuyến thamquan ngoài các ngày hội, tết của người Chăm ở các thápChàm cổ xưa như đồi cát Nam Cương, bãi biển NInh Chữ,vịnh Vĩnh Hy, núi Chúa và cả những cánh đồng muối cổxưa... Ngoài ra, đến mảnh đất “đầy nắng và gió” nầy ai cũngháo hức khám phá đời sống của cộng đồng người Chăm đôngđảo ở đây.Có hai làng nghề của người Chăm nổi tiếng nhất ở NinhThuận là làng Mỹ Nghiệp dệt thổ cẩm và làng gốm Bàu Trúc.Làng gốm Bàu Trúc nằm cách thành phố Phan Rang - ThápChàm (Ninh Thuận) khoảng 10 cây số về hướng nam. Từquốc lộ 1 đi vào chẳng bao xa, khách sẽ thấy những ngôi nhàtrồng hoa champa cùng những hàng chữ Chăm trên nhữngbảng hiệu, những cửa hàng cùng những ngôi nhà Chăm. Tấtcả nằm im lìm trong cái không gian nắng gió ngập tràn tưởngchẳng lấy gì làm thú vị, nhưng hấp dẫn nhất là trong cáikhông gian im ắng ấy ta thấy những tượng, những phù điêu,những bình, những độc bình, nhiều kích cỡ bày ngoài hiênnhà, chiếm gần hết diện tích bên trong nhà. Đây là những cơsở sản xuất gốm của làng gốm Bàu Trúc.Sản phẩm gốm Bàu Trúc mang đậm sắc thái dân tộc Chăm.Làng gốm Bàu Trúc (tiếng Chăm là Palei Hamu Craok) làmột làng gốm cổ xưa, đến nay còn tồn tại và phát triển nênđược xem như một bảo tàng sống của một loại hình nghệthuật dân dụng truyền thống của người Chăm.Làng gốm Bàu Trúc thuộc thị trấn Phước Dân, huyện NinhPhước (Ninh Thuận) có khoảng 400 hộ, trong đó có đến 85%hộ sống bằng nghề gốm truyền thống của dân tộc Chăm.Người làm gốm kể rằng, nghề gốm cổ truyền nầy có ông tổ làPoklong Chanh. Từ xa xưa, Poklong Chanh cùng vợ làmnghề nầy được một thời gian, nhận thấy tiềm năng phát triểnnên truyền dạy cho dân chúng trong vùng kiếm sống đỡ vấtvả hơn làm những nghề khác, nhất là những người không cómột nghề nào trong tay. Từ đó đến nay, nghề gốm Bàu Trúcngày càng phát triển. Để tưởng nhớ công ơn cao dầy của vợchồng tổ nghề, dân làng gốm Bàu Trúc năm nào cũng tổ chứclễ cúng tế tạ ơn Poklong Chanh trùng dịp lễ hội Katê hằngnăm.Để làm gốm, người dân Bàu Trúc khai thác đất sét ở cánhđồng Hamu Craok và ra bờ sông Quao lấy cát vàng. Theonhiều người, cát vàng sông Quao có nhiểu đặc điểm ưu việtmà không có loại cát nào sánh bằng, là được hình thành từphù sa của con sông miền Trung nầy. Đó là loại cát vừa mịnvừa nhỏ như những hạt bột tinh tuyền. Còn đất sét đồngHamu Craok thì thật dẻo. Đất sét được đập thật nhuyễn,ngâm nước, trùm ủ suốt một đêm, sau đó trộn với cát, tùytheo sản phẩm thực hiện. Dưới bàn tay điêu luyện nhiểu chụcnăm trong nghề, người thợ để cục đất sét trên trụ cây caongang thắt lưng, nắn đất thành từng vật dụng theo ý muốn.Thợ gốm không dùng bàn xoay mà vừa dùng tay nặn đất vừađi lùi về sau quanh hòn đất đặt cố định.Điều hấp dẫn du khách nhất là công việc nắn gốm được tiếnhành theo phong cách cổ xưa. Nghĩa là người thợ không dùngbàn xoay như nhiều nơi khác, trái lại họ vừa dùng tay nặn đấtvừa đi lùi về sau theo vòng tròn quanh trụ cây cố định đặt cụcđất. Người ta ví von công đoạn nầy là “nắn bằng tay xoaybằng đít”. Những sản phẩm gốm Bàu Trúc sau khi hoànthành công đoạn thô được người thợ tô vẽ hoa văn trên thân.Các hoa văn trang trí trên sản phẩm gốm Bàu Trúc là nhữngđường khắc vạch hình sông nước, hoa văn thực vật, chấm vỏsò, bằng que cây, kể cả hoa văn móng tay, vân tay trên vaigốm rất mộc mạc, nhẹ nhàng, nhưng gần gũi.Chính vì làm gốm bằng tay nên mỗi sản phẩm là một sự khácbiệt, không cái nào giống cái nào, gọi là “độc bản”. Đây làđặc điểm quý nhất của sản phẩm gốm Bàu Trúc. Gốm BàuTrúc có các loại, chủ yếu là mô phỏng tháp Chăm và tượngChăm, các vũ nữ Apsara, bình bông, ấm nước, nồi niêu,chum, vại...Sau khi hoàn thành, tất cả sản phẩm được phơi nắng từ 4 đến6 tiếng đồng hồ. Tiếp theo nghệ nhân Chăm dùng mảnh sứ,nẹp tre cắt, gọt cho sản phẩm bóng láng. Bấy giờ sản phẩmđược để trong mát khoảng 5 đến 6 ngày mới đem nung. Sảnphẩm được chất chồng lên nhau trên khoảnh đất rộng củalàng nghề. Chất hết sản phẩm, người ta chất cây khô rồi phủrơm lên trước khi châm lửa đốt, với nhiệt độ từ 500 đến 600độ C, trong khoảng 5 tiếng đồng hồ. Sau khi nung, gốm cónhiều màu sắc đa dạng, không cái nào giống cái nào, nổi bậtlà màu vàng đỏ, đỏ hồng, đen xám, vệt nâu..., những màu sắcđộc đáo của dòng gốm Chămpa. Sản phẩm nào cũng bóngmịn và tùy theo nhu cầu, có cái, sau khi nung, sản phẩm đượcphun màu.Đến với làng gốm Bàu Trúc, ngoài việc nhìn ngắm những sảnphẩm mang đậm nét văn hóa dân dụng của bà con ngườiChăm Ninh Thuận, khách du lịch còn thỏa thích đến mê saykhi được chiêm ngắm những bàn tay tài hoa của những nghệnhân cần cù tạo ra sản phẩm mỹ nghệ từ những hòn đất thômộc, tưởng như vô giá trị. ...