Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Phát hiện người mang gen bệnh tăng sản thượng thận thể thiếu enzym 21- Hydroxylase bằng kỹ thuật MLPA

Nhằm mục đích giúp quản lý tốt người mang gen và cung cấp những thông tin hữu ích cho tư vấn di truyền và chẩn đoán trước sinh, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài "Phát hiện người mang gen bệnh tăng sản thượng thận thể thiếu enzym 21- Hydroxylase bằng kỹ thuật MLPA" với mục tiêu: Phát hiện người mang đột biến dị hợp tử gen CYP21A2 ở các thành viên gia đình bệnh nhân bị bệnh TSTTBS thể thiếu enzym 21 - OH.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Phát hiện người mang gen bệnh tăng sản thượng thận thể thiếu enzym 21- Hydroxylase bằng kỹ thuật MLPA ĐẠIHỌCQUỐCGIAHÀNỘI TRƯỜNGĐẠIHỌCKHOAHỌCTỰNHIÊN DươngThịGiangPHÁTHIỆNNGƯỜIMANGGENBỆNHTĂNGSẢNTHƯỢNGTHẬN THỂTHIẾUENZYM21HYROXYLASEBẰNGKỸTHUẬTMLPA Chuyênngành:Sinhhọcthựcnghiệm Mãsố:60420114 TÓMTẮTLUẬNVĂNTHẠCSĨKHOAHỌCHàNội2015 Côngtrìnhđượchoànthànhtại: TrườngĐạihọcKhoahọcTựnhiênĐạihọcQuốcgiaHàNộiNgườihướngdẫnkhoahọc: 1.TS.BSTrầnHuyThịnh 2.PGS.TSNguyễnQuangHuy Phảnbiện1:PGS.TS.TrầnVânKhánh Phảnbiện2:TS.NguyễnĐìnhThắngLuậnánsẽđượcbảovệtrướcHộiđồngcấpcơsởchấmluậnvănThạcsĩ họptạiTrườngĐạihọcKhoahọcTựnhiênĐạihọcQuốcgiaHàNội,vàohồi09giờ,ngày26tháng1năm2016Cóthểtìmhiểuluậnántại:ThưviệnQuốcgiaViệtNamTrungtâmThôngtinThưviện,ĐạihọcQuốcgiaHàNội MỞĐẦU TăngsảnthượngthậnbẩmsinhTSTTBS(congenitaladrenalhyperplasia CAH)làbệnhgâyradogiảmhoặcmấthoàntoànmộttrongnămenzymthamgia vào quá trình tổng hợp corticosteroid, dẫn đến rối loạn quá trình tổng hợp hormonvỏ thượngthận;trongđó,thể thiếu21hydroxylase(21OH)haygặp nhấtvàchiếmtỷ lệ 9095%,tiếptheolàthể thiếu11βhydroxylasechiếm5 9%, còn lại là các thể bệnh rất hiếm gặp do thiếu hụt 3βhydroxy steroiddehydrogenase(3βHSD),17αhydroxylasevà20,22desmolase[1]. Bệnhtăngsảnthượngthậnbẩmsinhdothiếuenzym21hydroxylaselà bệnh di truyền đơn gen lặn, trên nhiễm sắc thể thường do đột biến genCYP21A2gâynên.Đốivớithể nặng,nếubệnhkhôngđượcchẩnđoánsớmvàđiềutrị thíchhợpsẽdẫnđếncơnsuythượngthậncấpvàbệnhnhâncóthể tửvong.Cácthểbệnhkháccóthể dẫnđếnnamhóa ở trẻ gái,giả dậythìsớmởtrẻ trai;dođóbệnh ảnhhưởngnặngnề đếnsự pháttriểnthể chất,chứcnăng sinhsản,tâmlýcủangườibệnhvàgiađình[6]. Cácđộtbiếnmấtđoạn,lặpđoạnvàđảođoạnchiếmtỷ lệ khoảng2530%,làdạngđộtbiếngâyrathể bệnhnặng nêncầnphảicóbiệnphápchẩnđoánchínhxácvàkịpthời.Tuynhiên,cácdạngđộtbiếnnàyrấtkhóxácđịnh bằngcáckỹ thuậtPCRthôngthường.Gầnđây,kỹ thuậtMLPAlàmộtphươngphápmớivớithờigiantiếnhànhngắn,đơngiảnvàđộ nhạycaođãpháthiệnchínhxáccácdạngđộtbiếnnàytrêngenCYP21A2.Việc ứngdụngkỹ thuật MLPAvẫnchưađượckhaithácnhiều ở ViệtNam,đặcbiệtlàtrongviệcxácđịnhngườilànhmanggengâycácbệnhditruyền.Chínhvìvậynhằmmụcđích giúpquảnlýtốtngườimanggenvàcungcấpnhữngthôngtinhữuíchchotưvấnditruyềnvàchẩnđoántrướcsinh,chúngtôitiếnhànhnghiêncứuđề tài:Phát 1hiện người mang gen bệnh tăng sản thượng thận thể thiếu enzym 21 HydroxylasebằngkỹthuậtMLPAvớimụctiêu:PháthiệnngườimangđộtbiếndịhợptửgenCYP21A2ởcácthànhviêngiađình bệnhnhânbịbệnhTSTTBSthểthiếuenzym21OH. CHƯƠNG1 TỔNGQUANTÀILIỆU1.GIỚITHIỆUVỀBỆNHTSTTBSTHỂTHIẾUENZYM21HYDROXYLASE1.1.MộtsốnétkháiquátvềbệnhTSTTBS Bệnhtăngsảntuyếnthượngthậnbẩmsinhhaycòngọilàhộichứngsinh dụcthượngthận,làmộtbệnhditruyềngenlặntrênNSTthường,dosự thiếuhụtcácenzymthamgiavàoquátrìnhtổnghợphormonvỏthượngthận.Trongđó, sự thiếuhụtenzym21hydroxylase(21OH)làhaygặpnhất,chiếmtỷ lệ9095%, tiếp đến là sự thiếu hụt enzym 11β hydroxylase (11 OH), 3βhydroxysteroiddehydrogenase(3βHSD),17αhydroxylase(17OH)vàítgặphơnlàsựthiếuhụt2022desmolase[35]. Tùytheomứcđộthiếuhụtenzym21hydroxylasemàlâmsàngbiểuhiệnở các mức độ nặng hay nhẹ khác nhau. Thiếu hụt hoàn toàn enzym 21 hydroxylasegâybệnhcảnhlâmsàngmấtmuốivớicáctriệuchứngsuythượngthậncấpvàcườngandrogen,thiếuenzym21hydroxylaseởmứcđộvừaphải(1 3%)sẽ biểuhiệntriệuchứngnamhóađơnthuầndocườngandrogenvàkhienzym21hydroxylasegiảmnhẹ (2050%)sẽ xuấthiệnthể bệnhkhôngcổđiển[15].1.2.VàinétvềtìnhhìnhnghiêncứubệnhTSTTBS1.2.1.TìnhhìnhnghiêncứubệnhTSTTBStrênthếgiới 2 Đầuthếkỷ19,EmilHuschke,mộtnhàgiảiphẫuvàphôithaihọc,đãphânbiệtvỏvàtủythượngthận,đồngthờitìmthấymốiliênquangiữatuyếnthượngthậnvàtuyếnsinhdục[8].BệnhnhânTSTTBSthể mấtmuốiđầutiênđược Butler(1939)vàWilkins(1940)môtả.Năm19501951,Wilkins,Barttervàcộngsự đãchứngminhrằngviệcsử dụngcortisolcóthể ứcchế sự tổnghợpthừa androgentronghộichứngsinhdụcthượngthậndoTSTTBS[9]. QuyluậtditruyềncủabệnhTSTTBSđãđượcnhậnbiếttừ nhữngnăm1930vàđượcmôtảchitiếtbởiKnudsonnăm1951,đólàbệnhditruyềnđơngenlặn,nằmtrênnhiễmsắcthểthường.Năm1977,DupontthôngbáobảnđồgenvàsựliênkếtgầngiữaTSTTBSvàphứchợphòahợpmôchủyếu(MHC).Sauđó,KomainamiphânlậpđượcCytochromeP450c21làchuỗipeptidđơn.Năm1982 1983,O’NeillvàFleishwiclepháthiệnsự liênquangiữagenCYP21vớiMHC nhómIIIgồmyếutốB,C2,C4A,C4B[37]. Đếnnay,nhờkếthợpphản ứngPCRvớimộtsốkỹthuậtsinhhọcphântử khácnhư giảitrìnhtự gen,hầuhếtcácđộtbiếncủagenCYP21gâybệnhTSTTBS ...