Từ ta trong thơ Tố Hữu

Nội dung bài viết trình bày về việc sử dụng từ “ta” trong thơ TốHữu. Trong thơ Tố Hữu, đại từ xưng gọi ta cũng được dùng với cả hai nét nghĩa: tự xưng mình và chỉ gộp chung mình và người đối thoại với ý thân mật, gần gũi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Từ "ta" trong thơ Tố HữuSè 4 (198)-2012ng«n ng÷ & ®êi sèng43Ng«n ng÷ víi v¨n ch−¬ngtõ ta trong th¬ tè h÷uA DISCUSSION ON THE PRONOUN “WEWE”WEIN TO HUUS POEMSVò thÞ lÖ tuyÕt(§¹i häc S− ph¹m Th¸i Nguyªn)AbstractWhat makes To Huus poems the most prominent and especial lies in the successful usageof the pronounce we. Note-worthily, the pronoun we is used not only as a substitute, butalso to define the poets social and spiritual position. In his verses, we could be to apply forhimself, to tell about himself, and to talk to himself about his own inspiration and innermostfeelings. Other than that, we could be everyone, we represents the whole Vietnamesepeople. The most impressive is To Huus continous usage of this pronoun throughout hispoetry period, from the beginning with the Tu ay series till the end with Ta voi ta series,which made a great success to his poem.1. Như một ngọn lửa hừng hực cháy, thơTố Hữu đi vào lòng bao thế hệ bởi sự nhiệthuyết, lòng say mê lí tưởng của người chiếnsĩ Cách mạng. Người đọc háo hức đón đợithơ ông bởi nhiều lí do, có thể đó là nguồnthơ không chỉ chắt lọc bằng những câu từ,cấu tứ, mà còn bằng cả cái hăm hở sôi nổicủa lứa tuổi hai mươi, cái khí cao ngất trờicủa người chiến thắng, cái trầm tư sâu lắngcủa người nghiệm đời, trải đời. Trong cuộctrường chinh lịch sử của dân tộc, Tố Hữu làngười thư kí trung thành ghi lại lịch sử bằngnhững vần thơ. Thơ Tố Hữu đặc sắc trênnhiều bình diện và một trong những yếu tốtạo nên nét độc đáo của thơ ông là lối sửdụng đại từ ta trong xưng gọi.2. Về việc sử dụng từ “ta” trong thơ TốHữuĐại từ nhân xưng ta trong Từ điển tiếngViệt (Hoàng Phê chủ biên) được xác định:ta đ. 1 (vch). Từ dùng để tự xưng khi nóithân thiết với người ngang hàng hoặc khi tựnói với mình. Mình về mình nhớ ta chăng,Ta về, ta nhớ hàm răng mình cười (cd). Cũngười mới ta (tng). 2. Từ dùng để chỉ gộpchung mình và người đối thoại với ý thânmật, gần gũi (hàm ý coi nhau chỉ là một).Anh với tôi, ta cùng đi. Em ơi, chua ngọt đãtừng, Rừng xanh nước bạc, ta đừng quênnhau (cd).Có thể thấy rằng, ta là một đại từ có chứcnăng thường trực (chính, chủ yếu, duy nhất)là xưng hô (xưng gọi).Trong thơ Tố Hữu, đại từ xưng gọi tacũng được dùng với cả hai nét nghĩa: tựxưng mình và chỉ gộp chung mình và ngườiđối thoại với ý thân mật, gần gũi.44ng«n ng÷ & ®êi sèngKhảo sát thơ Tố Hữu kết quả thu đượccho thấy, để xưng gọi tác giả đã sử dụng đạitừ ta với số lượng khá lớn ở cả hai nét nghĩa.STTTập thơ(1)(2)1Từ ấy42242Việt Bắc33243Gió lộng2404Ra trận141015Máu và hoa333Một tiếng62532đờn7Ta với ta1513Tổng134267(1): Tự xưng(2): Chỉ gộp chung mình và những ngườikhác, trong đó có người đối thoại với ý thânmật, gần gũiTrong bảy tập thơ của Tố Hữu đại từxưng gọi ta xuất hiện với tần số khá lớn (hơnbốn trăm lần). Điều dễ nhận thấy là số lượtsử dụng để tự xưng mình của đại từ xưng gọita ít hơn nhiều so với nét nghĩa chỉ gộpchung mình và người đối thoại với ý thânmật, gần gũi. Và ở giai đoạn đầu sáng tác TốHữu phần nhiều tự xưng mình. Sở dĩ có hiệntượng như vậy là vì ở giai đoạn thơ đầu ôngvẫn còn là một chàng trai trẻ đang “bângkhuâng đi kiếm lẽ yêu đời”, thơ ông khi ấymới chỉ là tiếng lòng của một người thươngđời, thương những phận người cơ hàn chưaphải là tiếng thơ đại diện cho quần chúng,cho dân tộc.Thông thường, trong giao tiếp các từ ngữxưng gọi được sử dụng thành cặp tương ứnggiữa xưng và gọi theo quan hệ thứ bậc vàquan hệ thân sơ. Tuy nhiên, trong thơ TốHữu nói chung và trong lối sử dụng đại từxưng gọi ta nói riêng thường ít tuân thủ theocác quan hệ này. Một số ít các từ xưng gọikết hợp với đại từ ta để tạo thành cặp tươngứng như: ta - mình; ta - chúng bay; ta mi;…Ví dụ: Mình về mình có nhớ tasè4 (198)-2012Ta về ta nhớ những hoa cùng người….. (Việt Bắc)Từ các tác phẩm cho thấy phần lớn đại từxưng gọi ta trong thơ Tố Hữu được sử dụngđộc lập để xác lập vị thế. Đó có thể là vị thếcủa của nhà thơ khi ta được dùng để tự xưngmìnhVí dụ: Tạm biệt bạn đời ta yêu quý nhấtCòn mấy dòng thơ, một nắm troThơ gửi bạn đường. Tro bón đấtSống là cho. Chết cũng là cho.(Tạm biệt)Đó có thể là vị thế của cả dân tộc khi tađược dùng để chỉ gộp chung mình và ngườiđối thoại với ý thân mật, gần gũi.Ví dụ: Đi đi ra trường đấuQuật địa chủ cường hào!Ruộng đất, ta làm chủChấp chới đỏ cờ sao(Trên miền Bắc mùa xuân)3. Có thể thấy rằng đại từ xưng gọi tatrong thơ Tố Hữu không chỉ được dùng “đểthay thế” mà còn được dùng để xác lập vịthế của nhân vật giao tiếp trong những hoàncảnh giao tiếp cụ thể.Lối sử dụng đại từ ta có khi là ta nói vớita, nói với chính bản thân mình, nói về khátvọng, tâm tư của đời mình; có khi ta là mọingười, ta đại diện cho tất cả quần chúngnhân dân. Điều đặc biệt là, ở mỗi hoàn cảnhgiao tiếp, mỗi vị thế giao tiếp khác nhau, lốisử dụng đại từ này lại mang những nét riêng.Trong thơ Tố Hữu, dù ở chặng đầu haychặng cuối lối sử dụng đại từ vẫn mang mộthào khí, một dáng nét. Tuy nhiên, hào khí ấytrong thơ ông không phải khi nào cũng giốngnhau.Ở giai đoạn thơ đầu, trong cảm hứngchung của cái tôi trữ tình, đại từ ta dù đạidiện cho tiếng nói của quần chúng lao khổnhưng vẫn thấy thấp thoáng sự rụt rè củamột con người mới nhập cuộcRồi chiến thắng sẽ về ta, chiến thắngVà tương lai, ta sẽ chiếm về ta!(Trăng trối)Sè 4 (198)-2012ng«n ng÷ & ®êi sèngĐến giai đoạn sau, khi đã hòa mình vàoquần chúng, lối sử dụng đại từ này đã cóphần cứng rắn, khỏe khoắn hơn.Đẹp cao vậy, lòng người thanh thảnTa cùng ta, đồng chí, đồng tâm(Chân trời mới)Trong không khí cả nước sục sôi, “quyếttử cho Tổ quốc quyết sinh”, người thanhniên Tố Hữu đã rũ bỏ cái tôi, rũ bỏ tâm tưcủa một người ngoài cuộc để hòa mình, nhậpmình vào trong dòng chảy của quần chúng.Từ ta tác giả sử dụng ở đây không chỉ là mộtlối dùng từ mà qua từ ấy, vị thế, tâm thế củamột con người thay đổi. Ta xa rời cái tôi“bâng kh ...