Tư tưởng 'đạo đức và luân lý Đông Tây' của Phan Châu Trinh

Kế thừa các giá trị đạo đức, luân lý truyền thống của dân tộc, Phan Châu Trinh (1872 - 1926) - một trong số những người đứng đầu phong trào Duy tân, luôn nhấn mạnh vấn đề đạo đức, luân lý, bên cạnh các vấn đề về giáo dục, kinh tế, chính trị,... Bài viết tìm hiểu tư tưởng của Phan Châu Trinh về “Đạo đức và luân lý Đông Tây” - giá trị nhân văn nổi bật trong tư tưởng của ông, giai đoạn cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tư tưởng “đạo đức và luân lý Đông Tây” của Phan Châu Trinh VĂN HÓA TRUNG - CẬN ĐẠI TƯ TƯỞNG “ĐẠO ĐỨC VÀ LUÂN LÝ ĐÔNG TÂY” CỦA PHAN CHÂU TRINH TRẦN MAI ƯỚC TRƯƠNG THỊ CẨM XUYÊN Tóm tắt Kế thừa các giá trị đạo đức, luân lý truyền thống của dân tộc, Phan Châu Trinh (1872 - 1926) - một trong số những người đứng đầu phong trào Duy tân, luôn nhấn mạnh vấn đề đạo đức, luân lý, bên cạnh các vấn đề về giáo dục, kinh tế, chính trị,... Trong vấn đề đạo đức luân lý, Phan Châu Trinh đã thể hiện được tinh thần biện chứng sâu sắc, khi có xu hướng kết hợp các chuẩn mực đạo đức, luân lý giữa Đông và Tây, giữa truyền thống với hiện đại vào từng cá nhân, tập thể, hay với ngoại diên rộng lớn hơn đó là quốc gia, dân tộc. Bài viết tìm hiểu tư tưởng của Phan Châu Trinh về “Đạo đức và luân lý Đông Tây” - giá trị nhân văn nổi bật trong tư tưởng của ông, giai đoạn cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX. Từ khóa: Phan Châu Trinh, đạo đức và luân lý Đông Tây Abstract Succeeding the value of moral and ethical tradition of Vietnamese nation, Phan Chau Trinh (1872 - 1926) - one of the leaders of “Duy Tan” (National Reform) movement, besides education, economy, politics issues… Phan Chau Trinh also emphasized moral and ethical issues. In term of “moral and ethical” issues, he manifested a profound dialectical spirit by combining Eastern and Western virtue, tradition and modern into each individual, community or even extending into each country and nation. The article studies about “Eastern-Western moral and ethics” issues in Phan Chau Trinh’s perspective - a prominent humanity value in his thought during the end of 19th century and the beginning of 20th century. Keywords: Phan Chau Trinh; Eastern-Western moral and ethics 1. Bối cảnh trong nước và khu vực cuối thế thủ, đóng cửa với thế giới bên ngoài, không kỷ XIX đầu thế kỷ XX tiến hành cải cách để đưa nước ta thoát khỏi T heo dòng lịch sử, giai đoạn cuối thế cuộc khủng hoảng. Trong lúc đó, các nước tư kỷ XIX đầu thế kỷ XX là giai đoạn bản phương Tây tiến dần lên, trở thành những có nhiều biến động trong và ngoài nước đế quốc chủ nghĩa, càng ráo riết chạy nước. đua tìm kiếm thị trường ở các nước phương Trong nước, đầu thế kỷ XIX, nhà Nguyễn Đông. Những vùng đất chưa bị thôn tính, được thiết lập và duy trì chế độ phong kiến trong đó có Việt Nam đều bị đe dọa nghiêm quan liêu chuyên chế cực đoan. Để duy trì chế trọng. Việt Nam trở thành đối tượng xâm lược độ đó, triều đình nhà Nguyễn vừa ra sức bóc của thực dân Pháp. Hậu quả là tiềm lực đất lột nặng nề, vừa đàn áp khốc liệt các cuộc đấu nước ngày càng suy yếu, kiệt quệ, mối nguy tranh của nhân dân, khiến dân tình điêu linh, cơ đe dọa từ bên ngoài càng gia tăng, tạo nhân tâm ly tán, oán giận; mặt khác lại bảo điều kiện cho thực dân Pháp xâm lược nước Số 24 - Tháng 6 - 2018 VĂN HÓA NGHIÊN CỨU 59 VĂN HÓA NGHIÊN CỨU ta vào nửa sau thế kỷ XIX. Sau khi hoàn thành nước, phát triển đất nước. Một trong những tư chiến tranh xâm lược và bình định, thực dân tưởng sâu sắc, nổi bật trong giai đoạn lịch sử Pháp đẩy mạnh khai thác thuộc địa và dần dần này đó là tư tưởng về Đạo đức và luân lý Đông làm chuyển hóa xã hội nước ta, từ một xã hội Tây của Phan Châu Trinh, một chí sĩ yêu nước. phong kiến thành xã hội thuộc địa nửa phong Tư tưởng và sự nghiệp của Phan Châu Trinh đã kiến. để lại dấu ấn đậm nét trong phong trào đấu Ngoài nước, theo sự phân kỳ chung của tranh giải phóng dân tộc theo khuynh hướng lịch sử thế giới, hình thái kinh tế - xã hội chủ dân chủ tư sản ở nước ta giai đoạn đầu thế kỷ yếu của thời kỳ này là sự ra đời, phát triển của XX. chủ nghĩa tư bản và bước đầu chuyển từ giai 2. “Đạo đức và luân lý Đông Tây” - Giá trị đoạn tự do cạnh tranh sang giai đoạn đế quốc nhân văn nổi bật trong tư tưởng của Phan chủ nghĩa. Hiện tượng đó đã diễn ra một cách Châu Trinh phổ biến ở nhiều nước châu Âu, Bắc Mỹ và Phan Châu Trinh (1872 - 1926) tự là Tử Nhật Bản. Nhưng do quy luật phát triển không Cán, hiệu Tây Hồ, biệt hiệu Hy Mã. Ông sinh đồng đều của lịch sử mà t ...