Vận dụng chỉ số khí hậu mùa du lịch HCI để đánh giá cho phát triển du lịch ở một số địa phương thuộc Đông Nam Bộ

Bài viết sử dụng chỉ số HCI để đánh giá khí hậu tại một số địa phương thuộc vùng Đông Nam Bộ - nơi có khí hậu thuận lợi cho du lịch với 2 mùa mưa và khô; nền nhiệt cao, trung bình khoảng 27 độ C và ít biến đổi trong năm; biên độ nhiệt khá thấp, không vượt quá 4 độ C và rất ít khi xảy ra các hiện tượng thiên tai như bão, lũ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vận dụng chỉ số khí hậu mùa du lịch HCI để đánh giá cho phát triển du lịch ở một số địa phương thuộc Đông Nam Bộ HNUE JOURNAL OF SCIENCE DOI: 10.18173/2354-1059.2022-0016 Natural Sciences 2022, Volume 67, Issue 1, pp. 146-155 This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn VẬN DỤNG CHỈ SỐ KHÍ HẬU MÙA DU LỊCH HCI ĐỂ ĐÁNH GIÁ CHO PHÁT TRIỂN DU LỊCH Ở MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG THUỘC ĐÔNG NAM BỘ Hoàng Thị Kiều Oanh và Lê Hữu Lợi Khoa Sư phạm Khoa học Xã hội, Đại học Sài Gòn Tóm tắt. Chỉ số khí hậu mùa du lịch HCI do Mantao Tang xây dựng (2013) để đánh giá ảnh hưởng của khí hậu đối với du lịch thông qua: chỉ số tiện nghi nhiệt; lượng mưa trung bình; độ che phủ mây và tốc độ gió trung bình. Kết quả cho thấy, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có điều kiện khí hậu thuận lợi nhất cho phát triển du lịch. Chỉ số HCI giữa từng tháng trong năm còn cho thấy giai đoạn thuận lợi nhất cho du lịch trong cả năm thường tập trung từ tháng 12 đến tháng 2 năm sau với mức độ thuận lợi đạt từ Tốt đến Rất tốt. Từ khóa: chỉ số khí hậu mùa du lịch, HCI, Đông Nam Bộ. 1. Mở đầu Khí hậu là yếu tố tác động mạnh mẽ đến hoạt động du lịch. Các đặc điểm khí hậu như nhiệt độ, lượng mưa, độ ẩm, tốc độ gió, v.v. ảnh hưởng đến sức khoẻ, tâm lí và trải nghiệm của du khách trong quá trình du lịch. Bên cạnh đó, khí hậu còn là một thông số quan trọng để khách du lịch xem xét, lựa chọn địa điểm đến và thời gian du lịch; đặc biệt là trong quá trình đưa ra kế hoạch du lịch và là động lực ban đầu khi tiến hành du lịch [1]. Do đó, có rất nhiều công trình nghiên cứu điều kiện sinh khí hậu để phục vụ cho phát triển du lịch. Hiện nay, tài nguyên khí hậu gồm nhiều yếu tố nên các nhà khoa học ưu tiên sử dụng các chỉ số tổng hợp để đánh giá khí hậu cho nghiên cứu, đánh giá. Trên thế giới có rất nhiều công trình nghiên cứu về khí hậu phục vụ cho du lịch, điển hình như Mieczkowski với Chỉ số Khí hậu Du lịch TCI - Tourist Climate Index dùng cho đánh giá độ thoải mái cho du lịch. Ông kết hợp 7 yếu tố khí hậu thành 5 biến số gồm 2 biến tổng hợp là chỉ số tiện nghi nhiệt ban ngày CID; chỉ số tiện nghi nhiệt hàng ngày CIA và 3 biến độc lập là lượng mưa R, số giờ nắng S và tốc độ gió W [2]. Kể từ khi phát triển, TCI đã được sử dụng rộng rãi và trở thành một công cụ phổ biến dùng để đánh giá thuận lợi của khí hậu cho phát triển du lịch tại nhiều khu vực và quốc gia trên thế giới như Châu Âu, Địa Trung Hải, Nam Phi, Úc, Trung Quốc, Ai Cập, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ,.v.v. Ngoài ra còn có các công trình khác như của Morgan với Chỉ số Khí hậu Bãi biển BCI – Beach Climate Index đánh giá mức độ thuận lợi cho du lịch ở các bãi biển Địa Trung Hải nhằm phục vụ du lịch cho thị trường khách Bắc Âu [3]; Daniel Scott và Freitas với Chỉ số Khí hậu cho Du lịch CIT - Climate Index for Tourist để đánh giá sức chịu đựng và sự thoải mái của du khách đối với các điều kiện thời tiết khác nhau tại điểm du lịch [4] hay Hope với Chỉ số nhiệt hiệu dụng tiêu chuẩn PET - Physiological Equivalent Temperature dùng cho đánh giá tác động của điệu kiện nhiệt độ khác nhau đến sinh lý của con người [5]; Li với Chỉ số Khí hậu Tương đối RCI – Relative Climate Index dùng để so sánh mức độ thoải mái của điều kiện khí hậu tại điểm du lịch so với nơi thường trú Ngày nhận bài: 19/2/2022. Ngày sửa bài: 19/3/2022. Ngày nhận đăng: 27/3/2022. Tác giả liên hệ: Hoàng Thị Kiều Oanh. Địa chỉ e-mail: htkoanh@sgu.edu.vn 146 Vận dụng chỉ số khí hậu mùa du lịch HCI để đánh giá cho phát triển du lịch ở một số địa phương… của du khách [6], Georgopoulou với Chỉ số Tiện nghi Bãi biển BUI - Beach Utility Index dùng cho đánh giá điều kiện khí hậu bãi biển phục vụ cho du lịch [7], v.v. Đến năm 2013, Mantao Tang đã đề xuất một chỉ số mới là chỉ số Khí hậu Mùa du lịch HCI (Holiday Climate Index) với nhiều ưu điểm giúp cho việc đánh giá điều kiện sinh khí hậu hiệu quả và chính xác hơn [8]. Cụ thể, thang đánh giá của HCI được xây dựng dựa trên khảo sát ý kiến của du khách về ảnh hưởng của các loại khí hậu khác nhau đến trải nghiệm du lịch. Vì thế, thang đánh giá này có tính khách quan và phụ thuộc hoàn toàn vào sở thích, nhu cầu và đánh giá của du khách. Chỉ số HCI còn có trọng số đánh giá giữa các biến số hợp lí hơn khi yếu tố nhiệt độ dù mang ảnh hưởng to lớn đến du lịch nhưng trọng số chỉ đạt 40%. Điều này phản ánh sự phát triển của các cơ sở lưu trú du lịch hiện nay khi nhiều điểm du lịch đã có hệ thống máy điều hoà, góp phần điều hòa không khí và tạo nhiệt độ phù hợp với du khách, nhất là các hoạt động du lịch trong nhà. Các biến số còn lại có trọng số thấp dần lần lượt là 30% với lượng mưa, 20% với độ che phủ mây và 10% với tốc độ gió. Ngoài ra, một ưu điểm khác của HCI là số liệu khí hậu dùng cho đánh giá là các các số liệu trung bình ngày trong tháng. Thời gian đánh giá chi tiết giúp tăng sự chính xác và độ tin cậy cho chỉ số; giúp chỉ số HCI không chỉ đánh giá mức độ thuận lợi của khí hậu mà còn có thể xác định được tính mùa vụ tại điểm du lịch. Bài báo sử dụng chỉ số HCI để đánh giá khí hậu tại một số địa phương thuộc vùng Đông Nam Bộ - nơi có khí hậu thuận lợi cho du lịch với 2 mùa mưa và khô; nền nhiệt cao, trung bình khoảng 27 oC và ít biến đổi trong năm; biên độ nhiệt khá thấp, không vượt quá 4 oC và rất ít khi xảy ra các hiện tượng thiên tai như bão, lũ. Bằng phương pháp đánh giá của chỉ số HCI, tác giả sẽ xác định được những khu vực và thời điểm trong năm có điều kiện khí hậu thuận lợi nhất cho phát triển du lịch. Từ đó đề xuất những định hướng khắc phục hoặc tận dụng hợp lí đặc điểm khí hậu của vùng nghiên cứu để mang lại hiệu quả cao hơn cho hoạt động du lịch. 2. Nội dung nghiên cứu 2.1. Phương pháp đánh giá Chỉ số Khí hậu Mùa du lịch HCI (Holiday Climate Index) đánh giá mức độ thuận lợi của khí hậu cho hoạt động du lịch, đặc biệt là du lịch tham quan giải trí ngoài trời. Từ những ...