Vận dụng phương pháp khoa học trong dạy học Vật lí nhằm rèn luyện tư duy biện chứng cho học sinh

Mục đích của bài viết làm rõ đặc điểm, vai trò của tư duy biện chứng, đề xuất các giai đoạn của tiến trình dạy học vật lí theo phương pháp khoa học nhằm rèn luyện tư duy biện chứng cho học sinh trung học phổ thông, góp phần đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vận dụng phương pháp khoa học trong dạy học Vật lí nhằm rèn luyện tư duy biện chứng cho học sinhQUY NHON UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE Fostering dialectical thinking proficiency through scientific method in Physics education Nguyen Ngoc Minh*, Pham Duy Luan Faculty of Education, Quy Nhon University, Vietnam Received: 18/07/2023; Revised: 01/08/2023; Accepted: 31/08/2023; Published: 28/12/2023ABSTRACT One of the crucial tasks in fostering higher-order thinking in students at all grade levels, particularly in highschool, is to teach and develop critical thinking skills. According to educational criteria centered on performanceand capacity improvements, critical thinking training for students is essential. The article aims to clarify criticalthinkings characteristics and functions, offer suggestions for teaching physics using the scientific method, and assistin fulfilling the requirements of current educational reform. The qualitative research methodology (encompassingtheoretical inquiry and expert analysis) remains integral throughout the research progression. This approach reliesupon the utilization of pre-existing source materials from scholarly journals, publications, scientific researchendeavors, and an inquiry into the prevailing landscape of Physics pedagogy at the secondary education level. Thisfoundation underpins the execution of meticulous analyses, the assessment of critical thinking, and the formulationof pertinent propositions.Keywords: Thinking, dialectical thinking, Physics.*Corresponding author.Email: nguyenngocminh@qnu.edu.vn https://doi.org/10.52111/qnjs.2023.17602 Quy Nhon University Journal of Science, 2023, 17(6), 15-22 15 TẠP CHÍ KHOA HỌCTRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN Vận dụng phương pháp khoa học trong dạy học Vật lí nhằm rèn luyện tư duy biện chứng cho học sinh Nguyễn Ngọc Minh*, Phạm Duy Luân Khoa Sư phạm, Trường Đại học Quy Nhơn, Việt Nam Ngày nhận bài: 18/07/2023; Ngày sửa bài: 01/08/2023; Ngày nhận đăng: 31/08/2023; Ngày xuất bản: 28/12/2023TÓM TẮT Rèn luyện, phát triển tư duy biện chứng cho học sinh là một trong những nhiệm vụ có ý nghĩa quan trọngtrong phát triển tư duy bậc cao cho học sinh ở mọi cấp học, nhất là học sinh trung học phổ thông. Việc rèn luyệntư duy biện chứng cho học sinh là cần thiết, phù hợp với yêu cầu dạy học định hướng phát triển phẩm chất và nănglực. Mục đích của bài viết làm rõ đặc điểm, vai trò của tư duy biện chứng, đề xuất các giai đoạn của tiến trình dạyhọc vật lí theo phương pháp khoa học nhằm rèn luyện tư duy biện chứng cho học sinh trung học phổ thông, gópphần đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Phương pháp nghiên cứu định tính (phương phápnghiên cứu lý luận, phương pháp chuyên gia) được sử dụng suốt trong quá trình nghiên cứu, trên cơ sở sử dụng cácnguồn tài liệu đã có từ các tạp chí, sách, đề tài nghiên cứu khoa học, tìm hiểu thực trạng công tác dạy học môn Vậtlí ở trường phổ thông làm cơ sở đưa ra những phân tích, đánh giá về tư duy biện chứng và những đề xuất.Từ khóa: Tư duy, tư duy biện chứng, Vật lí.1. MỞ ĐẦU phục, phù hợp với thực tiễn và quy luật logic. VìTrước sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và vậy, việc rèn luyện tư duy, trong đó tư duy biệncông nghệ, tri thức của loài người đang gia tăng chứng (TDBC) ở trường phổ thông có vai trò đặcnhanh chóng. Với các phương tiện công nghệ biệt quan trọng.thông tin phong phú, ngày càng có nhiều cơ hội Có nhiều cách hiểu khác nhau về TDBC.để mỗi người dễ dàng tiếp cận các thông tin mới Theo chúng tôi, TDBC là một phương thức tưnhất và đa dạng. Môi trường giáo dục, lớp học duy, xem xét sự vật, hiện tượng trong sự thốnghiện đại trong kỷ nguyên công nghệ 4.0 sẽ được nhất và mâu thuẫn, trong sự vận động và pháttrang bị những thiết bị và công nghệ thông minh triển, trong mối liên hệ và phụ thuộc ràng buộcđể hỗ trợ việc học tập và giảng dạy. Với môi với các sự vật, hiện tượng khác trong thế giới đểtrường giáo dục này học sinh (HS) sẽ được tiếp đưa ra một kết luận cuối cùng mang tính thuyếtcận với nhiều nguồn thông tin, với những nền phục, phù hợp với thực tiễn và quy luật logicvăn hóa phong phú, đa dạng từ các nước trên thế nhằm giải quyết các vấn đề đặt ra.giới. Do vậy, HS cần phải có khả năng xem xétvà nghiên cứu kĩ lưỡng nguồn thông tin đa dạng Giảng dạy chương trình vật lí trung họcnày để có được tri thức mới mang tính thuyết phổ thông có nhiều điều kiện thuận lợi, ưu thế*Tác giả liên hệ chính.Email: nguyenngocminh@qnu.edu.vnhttps://doi.org/10.52111/qnjs.2023.1760216 Tạp chí Khoa học Trường Đại học Quy Nhơn, 2023, 17(6), 15-22 TẠP CHÍ KHOA HỌCTRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠNđể rèn luyện, phát triển TDBC cho HS vì phần 2.1.3. Tính lịch sửlớn nội dung kiến thức được xây dựng bằng con Tri thức vật lí học, cũng như mọi tri thức khoađường thực nghiệm và có nhiều ứng dụng trong học khác, không phải là một cái gì đã có sẵn,thực tế cuộc sống. Vì thế GV phải thay đổi cách đã hoàn chỉnh. Nó được hình thành từng bướcthức tổ chứ ...