Vi chất dinh dưỡng và sức khoẻ

Người ta gọi là “vi chất dinh dưỡng” vì cơ thể chỉ cần chúng với một lượng rất nhỏ nhưng nếu thiếu sẽ gây nhiều tác hại đối với cơ thể
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vi chất dinh dưỡng và sức khoẻ Vi chất dinh dưỡng và sức khoẻNgười ta gọi là “vi chất dinh dưỡng” vì cơ thể chỉ cầnchúng với một lượng rất nhỏ nhưng nếu thiếu sẽ gâynhiều tác hại đối với cơ thểVitamin A - Người bạn của đôi mắtĐây là loại vitamin tan trong chất béo cần thiết cho quátrình nhìn, phát triển xương, sinh sản, sự phân bào, sự saochép gen. Vitamin A còn giúp điều chỉnh hoạt động của hệmiễn dịch bằng cách tạo bạch cầu chống lại vi trùng & virút gây bệnh.Chức năng đặc trưng nhất của vitamin A là tác dụng trênvõng mạc mắt. Bình thường, mắt có thể thích nghi với sựthay đổi “sáng - tối” một cách nhanh chóng, khi thiếuvitamin A thì mắt dễ bị lóa & mất thời gian lâu mới điềuchỉnh lại như bình thường.Vitamin A còn giúp thúc đẩy sự phát triển & biệt hóa các tếbào biểu mô ở da, mắt, hô hấp, tiết niệu & ống tiêu hóa.Chức năng đặc biệt của tế bào biểu mô là bài tiết dịch nhầy& bao phủ dưới dạng nhung mao. Các nhung mao ở niêmmạc đường hô hấp di động liên tục, có tác dụng bảo vệ cơthể chống lại các tác nhân lạ (vi trùng, bụi…) từ bên ngoài.Khi thiếu vitamin A, các biểu mô này bị sừng hóa, cácnhung mao thưa dần & mất đi, không còn tác dụng bảo vệđường hô hấp, vì vậy, vitamin A còn được gọi là tác nhânchống nhiễm trùng. Các tế bào biểu mô liên tục được thaythế bằng các tế bào mới nên vitamin A cần được cung cấpthường xuyên cho cơ thể. Những mô nhạy cảm nhất với sựthiếu vitamin A là da, đường hô hấp, tuyến nước bọt, mắt &tinh hoàn. Do đó, khi thiếu vitamin A dễ dẫn đến sừng hóabiểu mô giác mạc có thể gây loét & mù lòa do thiếuvitamin A (gọi là bệnh khô mắt).Vitamin A còn có vai trò trong sự tăng trưởng & sự pháttriển của xương. Khi thiếu vitamin A, trẻ sẽ chậm tăngtrưởng, thậm chí sụt cân. Thiếu vitamin A làm xương mềm& mảnh hơn bình thường, quá trình vôi hóa bị rối loạn.Retinol là một trong những dạng hoạt động nhất củavitamin A được tìm thấy trong thực phẩm có nguồn gốcđộng vật như gan, thịt, cá, trứng, sữa toàn phần & một sốthức ăn bổ sung. Tiền vitamin A carotenoid, là những sắc tốsậm màu có ở thực phẩm nguồn gốc thực vật, có thể đượcchuyển thành vitamin A, có nhiều trong rau quả xanh &vàng đậm (rau muống, rau dền, mồng tơi, rau đay, rau ngót,cà rốt, bông cải xanh, bí đỏ, xoài, đu đủ, gấc…).Nhu cầu vitamin A ở lứa tuổi vị thành niên & người trưởngthành là 600-700mcg retinol equivalent (RE). Người hútthuốc hoặc uống rượu thì nhu cầu vitamin A sẽ cao hơn dothuốc lá ngăn cản quá trình hấp thu vitamin A vào cơ thể,còn rượu thì sẽ làm cạn kiệt lượng vitamin A sẵn có trongcơ thể.Iốt - Không thể thiếu đối với trí nãoĐây là vi chất dinh dưỡng rất cần cho sự tăng trưởng &hoạt động trí não mà cơ thể chỉ cần với một lượng rất nhỏ(100-200 microgram/ngày). Thế nhưng nếu thiếu thì tác hạivô cùng. Chức năng quan trọng nhất của iốt là tham gia tạohormon giáp T3 (Triiodothyronin) & T4 (thyroxin). Đây lànhững hormon rất cần cho sự phát triển bình thường củanão, làm tăng quá trình biệt hóa tế bào não, & tham gia vàochức năng của não bộ. Bên cạnh chức năng điều hòachuyển hóa cơ thể, hormon giáp còn tham gia -carotenthành vitamin A, tổng hợp protein, hấp thu chất btrong việcchuyển đổi bột đường ở ruột non.Trẻ em trong độ tuổi phát triển nhanh & phụ nữ mang thailà những đối tượng rất dễ bị thiếu iốt do nhu cầu tăng cao.Sự thiếu iốt ở các đối tượng này sẽ gây ra những hậu quảrất trầm trọng. Vì iốt cần cho sự phát triển cơ thể, sự hìnhthành & hoạt động của não bộ nên nếu thiếu iốt ở giai đoạnbào thai thì bộ não sẽ bị tổn thương nặng nề, trẻ sanh ra sẽbị đần độn & các khuyết tật thần kinh khác (điếc, lác mắt,khoèo chân, tay…). Phụ nữ mang thai nếu thiếu iốt sẽ dễ bịsẩy thai, thai chết lưu hoặc sanh non. Các em học sinh nếubị thiếu iốt sẽ làm giảm thành tích học tập do khả năng tậptrung trí óc kém. Các nghiên cứu trên thế giới cũng chothấy những người sống trong vùng bị thiếu iốt thì sẽ bịgiảm 10 - 20 điểm chỉ số thông minh. Tổ Chức Y Tế ThếGiới cũng đã cảnh báo “Thiếu Iốt là nguyên nhân hàng đầugây tổn thương não mà chúng ta có thể phòng ngừa đượcvà biện pháp phòng ngừa hiệu quả và bền vững là dùngmuối iốt toàn dân”. Hiện nay trên thế giới đã có trên 100quốc gia dùng muối iốt toàn dân, kể cả những nước đã vàđang phát triển.Dù iốt cần thiết như vậy nhưng cũng chỉ với một lượng nhỏlà đủ nên không cần phải ăn mặn hơn bình thường mà chỉcần sử dụng muối iốt thay cho muối thường khi ăn & chếbiến thực phẩm.Việc sử dụng muối iốt bây giờ cũng đơn giản & tiện lợihơn trước rất nhiều, có thể ướp thịt cá, muối dưa cà, và nêmnếm thức ăn trên bếp như bình thường mà không cần phảitắt bếp mới nêm như trước đây. Chỉ cần lưu ý là phải giữmuối luôn khô ráo, đậy nắp kín, tránh nơi nóng (gần bếp,dưới ánh sáng mặt trời) để tránh hao hụt vì iốt là một chấtdễ bay hơi.Sắt - Cần thiết để tạo máu & trí thông minhSắt là một vi chất quan trọng tham gia trong quá trình tạomáu & một phần cấu trúc của bộ não. ...