Virut vắc xin sởi: Một liệu pháp mới điều trị ung thư

Bài viết trình bày về liệu pháp virut chống ung thư là sử dụng các loại virut để lây nhiễm và gây tan tế bào (TB) ung thư (OLV) một cách chọn lọc mà không gây tổn hại các TB bình thường. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy chủng virut vắc xin sởi sống, giảm độc lực (MeV) hoặc biến đổi gen là ứng cử viên tốt nhất cho liệu pháp này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Virut vắc xin sởi: Một liệu pháp mới điều trị ung thưTẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2016VIRUT VẮC XIN SỞI: MỘT LIỆU PHÁP MỚI ĐIỀU TRỊ UNG THƢ(TỔNG QUAN)Lê Duy Cương*; Hồ Anh Sơn**; Nguyễn Lĩnh Toàn**TÓM TẮTLiệu pháp virut chống ung thư là sử dụng các loại virut để lây nhiễm và gây tan tế bào (TB)ung thư (OLV) một cách chọn lọc mà không gây tổn hại các TB bình thường. Nhiều nghiên cứuđã cho thấy chủng virut vắc xin sởi sống, giảm độc lực (MeV) hoặc biến đổi gen là ứng cử viêntốt nhất cho liệu pháp này. MeV xâm nhập TB ung thư thông qua thụ thể CD46 và Nectin-4 biểulộ nhiều trên TB ung thư. Virut sởi có khả năng gây ly giải TB ung thư và kích thích miễn dịchkhông đặc hiệu tiêu diệt nhiều loại ung thư in vitro và in vivo. MeV là một OLV sử dụng an toànnhất trên người nên đã được phát triển nghiên cứu thử nghiệm trên lâm sàng. Hiện nay, liệu phápMeV điều trị ung thư đang được tiến hành ở giai đoạn I và II một số loại ung thư trên thế giới.* Từ khóa: Virut vắc xin sởi; Liệu pháp điều trị ung thư.Vaccine Measles Virus: A New Antitumor Virotherapy (Review)SummaryAntitumor virotherapy consists of the use of replication-competent viruses to infect and killtumor cells preferentially, without damaging healthy cells. Some studies indicated that vaccineattenuated strains of measles virus (MeV) are good candidates for this approach. AttenuatedMeV uses the CD46 and Nectin-4 molecules, which is frequently overexpressed on humancancer cells as a specific entry receptor into cells. MeV exhibits oncolytic properties and hasalso the ability to activate the immune system against many cancer types in vitro, in vivo.Oncolytic viruses are remarkably safe and more efficacious in uses. Phase I and II clinical trialsusing MeV are currently underway to treat some cancer types in the world.* Key words: Vaccine measles virus Antitumor virotherapy.GIỚI THIỆU CHUNGVirut nhân lên và ly giải có chọn lọccác TB ung thư (oncolytic virut - OV) làtác nhân điều trị các bệnh ung thư ngườinhiều triển vọng. Trong hai thập kỷ qua,cùng với sự phát triển của công nghệ sinhhọc hiện đại, virut học, OLV được xácthực là một liệu pháp kháng ung thư cótiềm năng. Hiện nay, nhiều virut được lựachọn là tác nhân OLV kháng ung thư cóhiệu quả in vitro, in vivo và trong các thửnghiệm lâm sàng trên người. Trong sốcác virut có khả năng ly giải TB ung thư,virut vắc xin sởi (Measles virus vaccine;MeV) được nghiên cứu khá toàn diện.Nhiều nghiên cứu cho thấy MeV có khảnăng phân giải TB ung thư in vitro trênchuột thiếu hụt miễn dịch mang khối ungthư người và đang tiến hành thử nghiệmlâm sàng trên người.* Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga** Học viện Quân yNgười phản hồi (Corresponding): Nguyễn Lĩnh Toàn (toannl@vmmu.edu.vn)Ngày nhận bài: 10/11/2015; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 23/12/2015Ngày bài báo được đăng: 19/01/2016175TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2016MeV xâm nhập vào TB thông qua thụcảm thể đặc hiệu CD46 và Nectin-4. Dođó, MeV có khả năng ly giải có chọn lọcnhững TB ung thư mà trên bề mặt bộc lộnhiều thụ thể CD46 và Nectin-4. Bêncạnh đó, MeV sống, giảm độc lực đãđược sử dụng để chủng ngừa trong nhiềuthập kỷ qua với độ an toàn rất cao(Chương trình Tiêm chủng mở rộng),hoàn toàn có thể phát triển điều trị trênbệnh nhân (BN).Liệu pháp OLV sử dụng MeV là liệu phápđiều trị mới, có tính ứng dụng rộng rãi,được quan tâm nghiên cứu ở nhiều nướcphát triển và đã có kết quả từ nhiều thửnghiệm lâm sàng. Nghiên cứu thành côngsẽ mở đầu cho việc áp dụng một kỹ thuậtmới, tiên tiến và điều trị ung thư đặc hiệu.THỤ CẢM THỂ ĐẶC HIỆU CỦA MeVChủng MeV giảm độc lực là OLV cótiềm năng lớn hơn các virut khác. Hiệnnay, liệu pháp OLV sử dụng MeV thuộcchủng Edmonston, một chủng lâm sànglấy từ cổ họng của một trẻ em có tênDavid Edmonston (1954). Sau đó, MeVEdm được nuôi cấy trong các TB khácnhau, bao gồm cả nguyên bào sợi phôigà, tạo ra chủng MeV giảm độc lực caohơn và không gây bệnh như: MeVMoraten (Attenuvax) được cấp phép sửdụng tại Mỹ vào năm 1968, chủng vắc xinEdmonston-Zagreb (MeV-EZ), một chủngđược sử dụng rộng rãi ở châu Âu [0].MeV sử dụng phân tử CD46 và Nectin4 là thụ thể đặc hiệu xâm nhập vào TBđích. Có được ái tính với CD46 là do MeVcó một đột biến trong chuỗi protein H sovới virut sởi cổ điển (chủng hoang dại),các axít amin thay đổi ở vị trí 481 từasparagin sang tyrosine [2]. CD46 là một176protein thuộc nhóm điều hòa bổ thể liênkết màng, có ở tất cả các TB người,ngoại trừ hồng cầu. CD46 có khả năngbảo vệ TB chống lại tác dụng tự phá hủyTB của bổ thể thông qua cơ chế hoạtđộng như một đồng yếu tố có khả năngbất hoạt thành phần C3b và C4b của bổthể. Một cách ngẫu nhiên, CD46 thườngbiểu hiện nhiều trên TB ung thư người, cóthể là một cơ chế để bảo vệ TB ung thưbởi bổ thể ly giải TB qua trung gian bổ thể[3].Gần đây, Nectin-4 được xác định làthụ cảm thể của virut sởi, chúng là 1protein nối dính E-cadherin trên bề mặtTB được biểu lộ ...