Xác định đột biến xóa đoạn trên gen PARK2 ở bệnh nhân Parkinson

Gen PARK2 mã hóa protein Parkin, biểu hiện hoạt động của một enzym ligase E3 ubiquitin. Đột biến trên gen PARK2 là một trong những nguyên nhân chính gây ra thể Parkinson gia đình, di truyền lặn trên nhiễm sắc thể thường, đặc trưng bởi sự khởi phát sớm (trước 50 tuổi). Bài viết trình bày xác định đột biến xoá đoạn trên gen PARK2 ở bệnh nhân Parkinson bằng kỹ thuật MLPA.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xác định đột biến xóa đoạn trên gen PARK2 ở bệnh nhân Parkinson TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC XÁC ĐỊNH ĐỘT BIẾN XÓA ĐOẠN TRÊN GEN PARK2 Ở BỆNH NHÂN PARKINSON Nguyễn Tiến Lâm, Phạm Lê Anh Tuấn, Trần Tín Nghĩa, Lê Thị Phương Nguyễn Hoàng Việt, Bùi Trần Tuyết Nhi, Trần Huy Thịnh và Trần Vân Khánh* Trường Đại học Y Hà Nội Gen PARK2 mã hóa protein Parkin, biểu hiện hoạt động của một enzym ligase E3 ubiquitin. Đột biếntrên gen PARK2 là một trong những nguyên nhân chính gây ra thể Parkinson gia đình, di truyền lặn trênnhiễm sắc thể thường, đặc trưng bởi sự khởi phát sớm (trước 50 tuổi). Đột biến xóa đoạn gen PARK2 chiếmtỷ lệ khoảng 9,5% - 14% số bệnh nhân khởi phát sớm. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục đíchxác định đột biến xóa đoạn trên gen PARK2 ở bệnh nhân Parkinson và các thành viên gia đình. Nghiêncứu được thực hiện trên 30 bệnh nhân Parkinson với độ tuổi trung bình là 51,47 ± 11,91 tuổi, tỷ lệ nam/nữ bằng 1,3. Trong đó, chúng tôi phát hiện 4/30 bệnh nhân (tỷ lệ 13,3%) mang đột biến xóa đoạn genPARK2 bằng kỹ thuật MLPA. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn đối với cả bệnh nhân và gia đình, đóng gópvào cơ sở dữ liệu bệnh Parkinson đồng thời là cơ sở để tư vấn di truyền cho các thành viên trong gia đình.Từ khóa: Parkinson, đột biến gen, MLPA, PARK2.I. ĐẶT VẤN ĐỀ Bệnh Parkinson (PD) là chứng rối loạn thoái trường xung quanh hoặc do đột biến gen.hóa thần kinh phổ biến thường gặp thứ 2 sau Các nghiên cứu về y sinh học di truyền ởbệnh Alzheimer và chiếm 1,6% so với các bệnh mức độ phân tử đã tìm ra ít nhất 20 gen cóthần kinh.1 PD đặc trưng bởi các biểu hiện run liên quan đến PD di truyền. Một trong nhữngkhi nghỉ ngơi, cứng đờ và chậm vận động. Bệnh gen xuất hiện phổ biến trên bản đồ đột biến PDPD gây nên do sự thoái hóa của các tế bào trên thế giới chính là gen PARK2, gây thể bệnhthần kinh trong vùng chất đen, một khu vực nhỏ cùng tên, có đặc điểm di truyền lặn trên nhiễmở trung não. Sự thoái hóa dần dần của các tế sắc thể thường và đặc trưng bởi sự khởi phátbào này làm giảm hàm lượng dopamine - một sớm. Các đột biến gây bệnh trên gen PARK2chất dẫn truyền tín hiệu thần kinh, có nhiệm vụ bao gồm các đột biến thay đổi đơn nucleotid,đảm bảo quá trình co cơ diễn ra bình thường các đột biến xóa đoạn nhỏ và lớn và các độtdưới sự điều khiển của não bộ. Các triệu chứng biến tại vị trí cắt nối. Trong nghiên cứu nàycủa PD trở nên rõ ràng sau khi hơn gần 70% tế chúng tôi đi sâu tìm hiểu về các đột biến xóabào thần kinh dopaminergic chết.2 Sự thoái hóa đoạn lớn trên gen PARK2, một dạng đột biếncác tế bào thần kinh này, được chứng minh là phổ biến trên gen này. Tỷ lệ phát hiện đột biếnkết quả cộng gộp của nhiều bất thường trong xóa đoạn gen PARK2 ở bệnh nhân PD cũngtế bào do những tác động xấu gây ra bởi môi thay đổi đáng kể dựa trên các dân tộc, các vùngTác giả liên hệ: Trần Vân Khánh địa lý và tiêu chuẩn lựa chọn mẫu khác nhau.Trường Đại học Y Hà Nội Cụ thể nghiên cứu của Min Kyung Chu và cộngEmail: tranvankhanh@hmu.edu.vn sự (2014) tại Hàn Quốc trên 189 bệnh nhân PDNgày nhận: 15/03/2023 cho tỷ lệ đột biến gen PARK2 là 9,5%, trongNgày được chấp nhận: 05/04/2023 khi đó nghiên cứu của Christoph B. Lücking vàTCNCYH 167 (6) - 2023 1TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌCcộng sự (2000) cho tỷ lệ lên tới 14%.3,4 - Tách chiết DNA: DNA tổng số được tách Từ những luận chứng trên, chúng tôi nhận chiết từ máu toàn phần chống đông EDTA bằngđịnh việc xác định đột biến xóa đoạn trên gen kit The Wizard® Genomic DNA Purification KitPARK2 ở những bệnh nhân PD là rất cần thiết. của hãng Promega (USA). Nồng độ và độ tinhDữ liệu của nghiên cứu này không chỉ là thông sạch của DNA được xác định bằng phươngtin di truyền quan trọng cho bệnh nhân PD pháp đo mật độ quang trên máy OD Nanodropcũng như thành viên gia đình bệnh nhân PD 2000c. Mẫu đạt tiêu chuẩn OD260nm/OD280nm =mà còn góp phần xây dựng hệ thống dữ liệu 1,8 - 2,0 được sử dụng để phân tích gen.đột biến gây bệnh tại Việt Nam. Vì vậy, nghiên Quy trình kỹ thuật MLPAcứu này được thực hiện với mục tiêu: Xác định Sử dụng bộ kit SALSA MLPA Probemixđột biến xoá đoạn trên gen PARK2 ở bệnh nhân P051 Parkinson Kit của hãng MRC Holland (HàParkinson bằng kỹ thuật MLPA. Lan). Bộ kit gồm 38 đầu dò cho gen PARK2 đểII. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP ...