Bài giảng Quan trắc và đánh giá chất lượng nước và không khí: Chương 2 - Phạm Khắc Liệu

Bài giảng Quan trắc và đánh giá chất lượng nước và không khí: Chương 2 cung cấp cho người học những kiến thức như: Đại cương; Chương trình QA; QA/QC trong các giai đoạn quan trắc môi trường; Các loại mẫu QC trong quan trắc môi trường; Tiêu chí chấp nhận mẫu QC; Các biểu đồ kiểm soát (control charts); LOD và xác định LOD.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Quan trắc và đánh giá chất lượng nước và không khí: Chương 2 - Phạm Khắc Liệu Chương 2. QA và QC trong quan trắc vàđánh giá chất lượng môi trường2.1. Đại cương2.2. Chương trình QA2.3. QA/QC trong các giai đoạn quan trắc MT2.4. Các loại mẫu QC trong quan trắc MT2.5. Tiêu chí chấp nhận mẫu QC2.6. Các biểu đồ kiểm soát (control charts)2.7. LOD và xác định LOD Bài giảng Quan trắc và đánh giá chất lượng nước và không khí - GV: Phạm Khắc Liệu 2-1 2.1. Đại cương Chất lượng số liệu quan trắc - quy tắc PARCC:  Tính chụm/lặp lại (Precision) – số liệu thu được từ phép đo ổn định, tức sai lệch giữa các lần đo trong giới hạn cho phép  Tính chính xác/tính đúng (Accuracy) – số liệu phản ánh đúng thực tế chất lượng môi trường  Tính đại diện (Representativeness) – số liệu phản ánh đúng và chính xác đặc trưng môi trường ở thời gian, không gian quan trắc; sự biến động của thông số tại điểm quan trắc  Tính hoàn chỉnh (Completeness) – phần trăm số liệu quan trắc có giá trị sử dụng, tức đáp ứng các tiêu chuẩn thống kê (thường phải trên 90%)  Tính so sánh được (Comparativeness) – số liệu phải bảo đảm so sánh được với nhau với một mức tin cậy nhất định Bài giảng Quan trắc và đánh giá chất lượng nước và không khí - GV: Phạm Khắc Liệu 2-2 2.1. Đại cương (tt) Độ chính xác/độ đúng (accuracy) và độ chụm/độ lặp lại (precision) cao là mục tiêu của các chương trình quan trắc Độ chính xác thấp, độ chụm thấp Độ chính xác cao, độ chụm thấp (High accuracy, low precision) (High accuracy, low precision) Độ chụm cao, độ chinh xác thấp Độ chụm cao, độ chính xác cao (High precision, low accuracy) (High precision and accuracy) Chú ý: có sự khác nhau khi dịch sang tiếng Việt các thuật ngữ accuracy và precision. Trong bài giảng này sử dụng thuật ngữ theo Thông tư 24/2017/TT-BTNMT Bài giảng Quan trắc và đánh giá chất lượng nước và không khí - GV: Phạm Khắc Liệu 2-3 2.1. Đại cương (tt) Chất lượng dữ liệu theo PARCC chỉ có thể đảm bảo được nếu có một chương trình đảm bảo chất lượng/kiểm soát chất lượng (QA/QC) tốt. QA (Quality Assurance) – hệ thống tích hợp các hoạt động quản lý và kỹ thuật nhằm bảo đảm cho hoạt động quan trắc đạt được các tiêu chuẩn chất lượng đã quy định. Nói cách khác: QA là phòng ngừa những trục trặc về chất lượng bằng các hoạt động có kế hoạch và có hệ thống. QC (Quality Control) – là việc thực hiện các biện pháp, công cụ để đánh giá, theo dõi và kịp thời điều chỉnh nhằm đạt được độ chính xác và độ đúng của các phép đo theo yêu cầu của các tiêu chuẩn chất lượng. Bài giảng Quan trắc và đánh giá chất lượng nước và không khí - GV: Phạm Khắc Liệu 2-4 2.1. Đại cương (tt)Bài giảng Quan trắc và đánh giá chất lượng nước và không khí - GV: Phạm Khắc Liệu 2-5 2.1. Đại cương (tt)QA QA/QC trong QTMT phải:  Thực hiện xuyên suốt trong chu trình quan trắc:  xác định nhu cầu thông tin...  thiết kế chương trình QT  lấy mẫu, QA  đo hiện trường, QC  phân tích ở PTN,  quản lý số liệu và báo cáo số liệu  Trung thực, chính xác, kịp thời, khoa học, hiện đại  Tất cả phải được văn bản hóa. Bài giảng Quan trắc và đánh giá chất lượng nước và không khí - GV: Phạm Khắc Liệu 2-6 2.2. Chương trình QA Chương trình QA phù hợp được xây dựng và phải được viết thành văn bản Một số yếu tố chính trong 1 chương trình QA:  Cam kết, mục tiêu (Mục tiêu chất lượng dữ liệu - DQOs; Mục tiêu chất lượng phép đo - MQOs)  Con người  Trang thiết bị  Các quy trình thao tác chuẩn (SOP)  Đánh giá, kiểm tra (đánh giá nội bô, đánh giá ngoài) Bài giảng Quan trắc và đánh giá chất lượng nước và không khí - GV: Phạm Khắc Liệu 2-7 2.2. Chương trình QA (tt) DQOs (Data Quality Objectives) • Giá trị DQOs định nghĩa mức kỳ vọng của độ đúng và độ chính xác • Giá trị DQOs có thể khác nhau tùy mục tiêu chương trình QT • Ví dụ DQOs trong quan ...