Cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước trong nhà nước pháp quyền

Bài viết trình bày các nội dung chính sau: Nhà nước pháp quyền và cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước, các phương thức kiểm soát quyền lực nhà nước, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước trong nhà nước pháp quyền NHAÂ NÛÚÁC VAÂ PHAÁP LUÊÅT CƠ CHẾ KIỂM SOÁT QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC TRONG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN PSG. TS. Nguyễn Hoàng Anh* * Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội Thông tin bài viết: Tóm tắt: Từ khóa: nhà nước pháp quyền; kiểm soát Dù quan niệm về nhà nước pháp quyền có thể khác nhau theo quyền lực nhà nước; bảo hiến; luật so sánh kiểu châu Âu lục địa hay kiểu Anh - Mỹ, nhưng cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước luôn bao gồm các phương thức kiểm Lịch sử bài viết: soát trong hệ thống và kiểm soát từ bên ngoài. Ở Việt Nam, Nhận bài: 23/12/2017 trong số nhiều cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước thì kiểm Biên tập: 22/01/2018 soát giữa các cơ quan nhà nước trong thực hiện các quyền lập Duyệt bài: 30/01/2018 pháp, hành pháp và tư pháp - là phương thức quan trọng, mới được quy định trong Hiến pháp năm 2013. Ngoài các cơ chế kiểm soát chuyên biệt thì phân công, phối hợp cũng ít nhiều có mục tiêu kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan nhà nước - nhìn từ hệ thống pháp luật hiện hành cũng như từ góc độ luật hiến pháp so sánh. Article Infomation: Abstract: Keywords: Rule - of - law state; control Although the notion of a rule-of-law state may be different of state powers; constitutional review; in continental europeen’s countries to the anglo-saxon comparative law. ones, the control of state powers always includes internal and external controls. In Vietnam, among the many Article History: mechanisms of control of state powers, the control between Received: 23 Dec. 2017 state bodies in the exercise of the legislative, executive and Edited: 22 Jan. 2018 judiciary powers is an important way, which is regulated Approved: 30 Jan. 2018 in the Constitution of 2013. In addition to specific control mechanisms, the assignment and coordination among state bodies in the exercise of the legislative, executive and judiciary powers are also more or less for the goal of control of state powers - viewed from the existing legal system as well as comparative law. 1. Nhà nước pháp quyền và cơ chế trong khuôn khổ nhà nước - một nhà nước kiểm soát quyền lực nhà nước có bản chất “pháp quyền”; hoặc vượt ra Từ góc độ khoa học, nhà nước pháp ngoài khuôn khổ nhà nước - một xã hội quyền có thể được hiểu cả hai nghĩa: hoặc được cai trị bằng pháp luật, và cao hơn, bởi Số 3+4 (355+356) T02/2018 3 NHAÂ NÛÚÁC VAÂ PHAÁP LUÊÅT công lý, do “cai trị theo luật pháp hàm ý là mình trong khuôn khổ đã được xác định bởi phải hướng lên một nền công lý và luật pháp Hiến pháp, xây dựng thiết chế đảm bảo sự ở mức cao hơn (có tính chất siêu việt mà tôn trọng tính tối thượng của Hiến pháp. ai cũng hiểu) là mức bình thường của con Quan niệm thứ hai, “Rule of Law” người hay của luật mà các chính trị gia nhất kiểu Anh - Mỹ (vốn đúc rút từ tập quán địa thời ban hành”1. phương và án lệ từ thế kỷ XVII), lý thuyết Quan niệm thứ nhất - đó là quan niệm của người Anh vốn được Dicey hệ thống “État de droit” kiểu Pháp hay “Rechtsstaat” hóa2, được xây dựng để bảo vệ các quyền tự kiểu Đức (vốn là sản phẩm của giới lập do của cá nhân. Tư tưởng chủ đạo của Rule pháp và hành pháp đại diện cho giai cấp of law” là: 1) khẳng định uy quyền tối cao tư sản mới lên khoảng đầu thế kỷ XVIII). và duy nhất của luật; 2) luật pháp phải bảo Nhà nước pháp quyền được quan niệm như đảm tính đại chúng, được công bố, không một nhà nước đặc biệt, đặt dưới một  “chế hồi tố, trong sáng, hài hòa, ổn định, và trước độ luật pháp”: trong nhà nước này, chính hết là có thể tiên liệu được; 3) tự do cá nhân quyền chỉ được sử dụng những phương tiện được bảo vệ bởi các Tòa án thường, nguyên được xác định bởi pháp luật, nhưng các cá tắc bình đẳng trước luật pháp loại trừ tất cả nhân được sử dụng những phương tiện tư mọi ưu tiên về mặt tư pháp cho các nhân pháp để chống lại sự lạm quyền đến từ chính viên của Hoàng gia3. quyền. Trung tâm của học thuyết nhà nước Như vậy, trong khi các quan điểm vốn pháp quyền là nguyên tắc các cơ quan nhà ban đầu không quá xa nhau, thậm chí là có nước chỉ có thể hành động dựa trên của sự nhiều điểm chung, thì truyền thống của châu chính danh pháp lý. Mọi hành vi sử dụng Âu lục địa và Anh quốc cho đến nay đã có sức mạnh vật chất đều phải dựa trên pháp nhiều khác biệt. Khác với Rule of Law - chú luật. Nhà nước pháp quyền được xây dựng trọng về mặt nội dung với mục tiêu bảo vệ dưới hình thức một tr ...