Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu điều trị bệnh thoái hóa khớp gối nguyên phát bằng liệu pháp huyết tương giàu tiểu cầu tự thân

Mục tiêu nghiên cứu của luận án: Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh thoái hóa khớp gối nguyên phát; đánh giá hiệu quả và tính an toàn của liệu pháp huyết tương giàu tiểu cầu tự thân trong điều trị bệnh thoái hóa khớp gối nguyên phát.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận án Tiến sĩ Y học: Nghiên cứu điều trị bệnh thoái hóa khớp gối nguyên phát bằng liệu pháp huyết tương giàu tiểu cầu tự thân ĐẶTVẤNĐỀ Thoáihóakhớplàhậuquả củaquátrìnhcơ họcvàsinhhọclàmmấtcânbằnggiữatổnghợpvàhuỷ hoạicủasụnvàxươngdướisụn.Bệnhrấtthường gặpvàlàmộttrongnhữngnguyênnhânchínhgâygiảm,mấtkhảnăngvậnđộngở ngườicaotuổi.Năm2010, ở Mỹ cótrên27triệungườimắcbệnhthoáihóa khớptrongkhiconsốnày ởAnhlàtrên8triệungười[ 1].Ở ViệtNamchưacóthốngkêchínhxácnàonhưngthoáihóakhớpchiếmtỷ lệ caotrongcácbệnhlýcơxươngkhớp,đặcbiệtlàthoáihóakhớpgối[ 2].Việcđiềutrịbệnhhiệnnaylàgánhnặngrấttốnkémchocánhânngườibệnhnóiriêngvàtoànxãhộinóichung vớichiphíđiềutrị cao,hiệuquả chưađạtđượcnhư mongmuốntrongkhicónhiềutaibiếnnặngnề.Cácphươngphápđiềutrị baogồmgiáodụcbệnhnhânvề cáchphòngngừabệnh,chốngcáctư thế xấu,giảmcácyếutố nguycơ gây nặngbệnhkếthợpđiềutrị nộikhoavàngoạikhoa[ 2,3].Điềutrịnộikhoabaogồmcácbiệnphápkhôngdùngthuốcnhư vậtlýtrị liệu:chiếutiahồngngoại,chườmnóng,tắmsuốikhoáng,đắpbùn…thường đơngiản,dễ làm,ítbiếnchứngsonghiệuquảchưacao.Cácbiệnphápdùngthuốcgiảmđau,thuốcchốngviêmkhôngsteroidcóhiệuquảnhanhchóngnhưngdotácđộngtoànthânhaygâynhiềubiếnchứngnhư viêmloétdạ dàyhànhtátràng,xuấthuyếttiêuhóa,tăng huyếtáp,tổnthươnggan,thận…trongđócóbiếnchứngnặngcóthể gâytửvong.Tiêmcorticoidtạikhớpgốicótácdụngcảithiệntriệuchứngnhanhchóngnhưngdùngkéodàicóthể gâytổnthươngthoáihóasụnkhớphoặcgâybiếnchứngtạichỗnhưphảnứngviêmkhớpdotinhthểthuốc,nhiễmkhuẩnkhớp[3,4].Tiêmacidhyalorunic(chấtnhờn)vàokhớpcótácdụng táitạochứcnăngbôitrơnvàchốngxócchokhớp nhưngtheonhiềunghiêncứuchothấyhiệuquảkhôngổnđịnhlâudài,khôngcóchứcnăngbảovệ,táitạosụnkhớp[ 5,6].Điềutrị ngoạikhoachỉ đượcchỉ địnhtrongnhữngtrườnghợpcóbiếnđổigiảiphẫu khớphoặc ởgiaiđoạnmuộncủabệnhvàthườnggâytốnkémnhiềuchobệnh nhân. Nhưvậycầntìmramộtkỹthuậtđiềutrịmới,tácđộngtớisụnkhớptheohướngbảotồnkhớpmộtcáchtự nhiên, độc lậphoặc phốihợptốtvớicácphươngphápđiềutrịhiệntạinhằmđemlạikếtquảcaotrongđiềutrịbệnh,hạn chếcácbiếnchứngvànhucầuthaykhớpnhântạo.Liệupháphuyếttươnggiàutiểucầu(PRPPlateletRichPlasma)t ựthânđãmở ramộthướngmớiđể điều trị thoáihóakhớp:điềutrị bảotồnkhớpmộtcáchtự nhiên,sinhlýnhất.Gần đâynhiềunghiêncứutrênthếgiớiđãđánhgiáhiệuquảcủaliệupháptrêntrongđiềutrị bệnhthoáihóakhớpvàchokếtquả tốt,đặcbiệtkhisosánhvớiliệu phápbổ xungchấtnhờncũngnhư giả dược, đồngthờicáctácdụngkhôngmongmuốncủaliệuphápthườngnhẹ [720]. ỞViệtNamhiệncómộtsố cơsởytế đã ứngdụngliệupháphuyếttươnggiàutiểucầutự thântrongmộtsốlĩnhvựclâmsàngnhư thẩmmỹ,rănghàmmặtvàcơ xươngkhớp.Tuynhiênchưacócácnghiêncứuhệ thốngvề sử dụngliệupháphuyếttươnggiàutiểucầutựthântrongđiềutrịbệnhthoáihóakhớpgốinguyênphát.Vìvậychúngtôiđãtiếnhànhthựchiệnđề tài“Nghiêncứuđiềutrị bệnhthoáihóakhớpgốinguyênphátbằngliệupháphuyếttươnggiàutiểucầutựthân”vớihaimụctiêu: 1. Nghiêncứuđặcđiểmlâmsàng,cậnlâmsàngcủabệnhthoáihóakhớpgối nguyênphát. 2. Đánhgiáhiệuquả vàtínhantoàncủaliệupháphuyếttươnggiàutiểu cầutựthântrongđiềutrịbệnhthoáihóakhớpgốinguyênphát. CHƯƠNG1 TỔNGQUAN1.1.ĐẠICƯƠNGVỀBỆNHTHOÁIHÓAKHỚPGỐI1.1.1.Nguyênnhân,cơchếbệnhsinhvàcácyếutốnguycơcủabệnhthoáihoákhớp Thoáihoákhớp(THK)làtổnthươngthoáihóatiếntriểnchậm,tăngdần củasụnkhớp,gâyrabởisựkếthợpcủarấtnhiềuyếutốkhácnhaunhưyếutốgen,chuyểnhóa,sinhhóavàcơsinhhọckèmtheocácquátrìnhviêmxảyrathứphát.Quátrìnhthoáihóatácđộngđếncả sụn,xươngvàmànghoạtdịchkhớp trongđótếbàosụnkhớplàtếbàoquantrọngnhấtđápứngvớisựthayđổitrong quátrìnhTHK[21,22].Đặctrưngcủabệnhlàquátrìnhmấtsụnkhớpdầndần.Cóhaicơ chếchínhđượccholàkhởiphátquátrìnhTHK:cơchếthứ nhất,vớiđasốtrườnghợplàdotổnthươngthoáihóathườngkhutrúởcácvị tríchịulựccủasụnhayởcácvịtrísauchấnthươngchonêncácchấnthươnglặpđilặplại (cácyếutốsinhcơsinhhọc)đượccholànhữngyếutốquantrọngdẫnđếnkhởi phátvàgâyrathoáihóakhớp[2,21,23].Cáctếbàosụnsẽphảnứnglạivớicáctácđộngtrênbằngcáchgiảiphóngracácenzymegâythoáihóavàtạoracácđápứngsửachữakhôngđầyđủ.Cơchếthứhaixảyraởmộtsốíttrườnghợp,chính cáckhiếmkhuyếtcủasụnkhớp,vídụ sựthiếuhụtcácgentạonêncollagentyp2sẽlàmchosụnkhớptrởnênkémchịulựchơnsovớikhớpbìnhthường,từđókhởiphátquátrìnhTHK[21].MộtkhiquátrìnhTHKđượckhởiphát,tiếpsauđósẽ cómộtloạtcácbấtthườngkhácxảyra,chúngbaogồmcácdẫntruyềncơhọc,sựtươngtácqualạigiữamộtloạtcácprotease,cácyếutốứcchếproteasevàcáccytokinetrênsụnkhớpbịthoáihóa,dướitácđộngcủacácyếutốnguycơnhư béophì,tuổitác,cáchormon...dẫnđếnquátrìnhthoáihóa ởsụn,chấtnền sụnkhớpvàcáctổchứcngoàisụnnhưxươngdướisụn,mànghoạtdịch... Điềuhòasinhtổnghợpchấtcănbảncủasụnkhớplàcácpolypeptidtrung gian,vídụ như yếutố tăngtrưởnggiốnginsulin1(IGF1:insulinlikegrowth factor 1) và yếu tố tăng trưởng chuyển dạng (TGF : transforming growthfact ...