Nhận diện một khuynh hướng nghiên cứu văn hóa Việt Nam

Nhận diện một khuynh hướng nghiên cứu văn hóa Việt Nam hiện nay cho thấy sự chuyển mình mạnh mẽ trong cách tiếp cận và lý giải các vấn đề văn hóa dân tộc. Xu hướng này không chỉ tập trung vào việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống mà còn chú trọng đến sự giao thoa, biến đổi trong bối cảnh toàn cầu hóa. Các nhà nghiên cứu đang dần mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các lĩnh vực như văn hóa phi vật thể, nghệ thuật, và đời sống xã hội, nhằm khắc họa rõ nét hơn về bản sắc văn hóa Việt. Bài viết này sẽ phân tích các đặc điểm nổi bật của khuynh hướng nghiên cứu văn hóa Việt Nam, từ đó làm rõ tầm quan trọng của nó trong việc xây dựng và phát triển văn hóa trong thời đại mới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhận diện một khuynh hướng nghiên cứu văn hóa Việt Nam52 HO LIEN kết với nhau thành một cộng đồng lổn hơn, chặt chẽ và bền vững, cộng đồng quôc giaNHẠN DIẸN MỌT • • • dân tộc, để đủ sức mạnh vượt qua những thách đô khắc nghiệt của tự nhiên vàKHUYNH HƯỚNG những mưu toan xâm lược của các thê lực bên ngoài.NGHIÊN c ú u VĂN Hình thành trong những hoàn cảnh khác nhau, các quốc gia dân tộc đã và đang tồn tại như một hiện tượng lịch sử kháchHOÁ VIỆT NAM_______________ •______________________ quan trong tiến trình nhân loại. Có dân tộc, đương nhiên có văn hóa dân tộc. Có mộtHổ LIÊNr) nên văn hóa với tính thông nhất dân tộc tát yếu trong sự đa dạng tộc người. hận diện một khuynh hưống nghiên Nghiên cứu tổng thê văn hoá Việt Nam cứu, trước hết phải xác định đôi tượng là nghiên cứu những vấn đề tổng quát củanghiên cứu của khuynh hưống ấy là gì, nội một nên văn hoá quôc gia dân tộc thôngdung của nó gồm những vấn đê cơ bản nào, nhất trong đa dạng. Đó là sự thông nhấtvà ai là những tác giả khởi dựng và phát giữa văn hoá các tộc người, các địa phương,triển khuynh hướng này. các nhóm dân cư hình thành lâư dài trong Đê nghiên cứu văn hoá dân tộc, đúng quá trình lịch sử dựng nước và giữ nước. Sựnhư GS. Lê Thành Khôi phân tích, nếu chỉ thông nhất ấy gắn liên vối vai trò của tộcdựa vào những định nghĩa về khái niệm người chủ thể, nhưng không đồng nhất vởivăn hoá, “đúng về cá nhân chứ chưa đúng văn hoá của tộc người chủ thể, dù văn hoávề xã hội” là chưa đủ, mà phải xác định của tộc người này có vai trò định tính vàkhái niệm “nền văn hoá dân tộc”, “nền văn định hưống cho sự phát triển của văn hoáhoá Việt Nam bởi văn hoá là sản phẩm cộng đồng dân tộc. Sự thông nhất ấy cũngcủa một cộng đồng chứ không phải của “con gắn liền vối vai trò của cơ cấu nên kinh tế,người” chung chung, một yếu tô cùng một cơ câu hành chính, cơ chê quyền lực, vai trògốc có thê có ý nghĩa khác nhau ở những của Nhà nước và hệ tư tưởng trong từngtộc người khác nhau, ở những quốc gia thời kì lịch sử nhất định.khác nhau. Không có công thức chung cho tính 1. Văn hóa dân tộc là một hiện tượng thông nhất dân tộc ở mọi nơi, mọi lúc. Sựkhách quan gắn kết dân tộc ở mỗi quôc gia, mỗi thời dại 1.1. Trên đất nước Việt Nam, từ Mục mang tính đặc thù và là kết quả tổng hợpNam Quan đến Mủi Cà Mau, cùng chung của nhiều nhân tô đã nảy sinh và tồn tại lâu dài trong quá trình lịch sử. Khi các tộcsông với người Việt còn có hơn 50 tộc người.Mỗi tộc người là một cộng đồng văn hóa, người dã chung lưng đấu cật khai phámột bản sắc văn hóa độc dáo. mảnh đất để cùng nhau sinh sông, đã trả bằng giá máu từ thê hệ này đến thê hệ Nhưng muôn tồn tại và phát triển, sô khác để dựng nước và giữ nước thì Tổ Quốcphận lịch sử đã buộc các tộc người phải liên( là tình cảm thiêng liêng của mỗi con người, ) * sô phận lịch sử là chất keo gắn kết cộng(*) Trường Đại học Văn hoá Hà Nội đồng bền chặt. Sự tồn vong của quốc giaNghiên cứu trao đôi 53dược thử thách qua sóng gió lịch sử càng ra đời của khuynh hướng này ở Việt Namlâu dài gian khổ bao nhiêu, thì sự thống là một tất yếu.nhất của cộng đồng dân tộc càng bển vững Việt Nam, cũng như tấ t cả những nơibấy nhiêu. mà sự nghiệp dựng nước và giữ nưốc buộc 1.2. Vấn đề văn hoá quôc gia dân tộc ít toàn dân phải đoàn kết lại, tiến hành cuộcđược giới nghiên cứu văn hoá phương Tây chiên đấu một mất một còn với các thê lựcchú ý. Trong thời đại hiện nay, một sô nhà ngoại xâm thì chủ quyền quốc gia và độcvăn hoả học Mĩ nói đến sự dụng độ giữa các lập dân tộc là một tình cảm thiêng liêng.nền văn minh mang tính khu vực và tôn Chính ở đây, trong cuộc đấu tranh giảigiáo, hoặc khích lệ bản sắc tộc người như phóng dân tộc, đời sông xã hội đặt lên vainhững lực li tâm trong mỗi quốc gia, hoặc các nhà khoa học trách nhiệm và vinh dựnhìn nhận văn hoá dân tộc, nguồn lực xây dựng môn nghiên cứu văn hoá dân tộc.hướng tâm tạo nên sức bền của nền độc lập Những năm ba mươi của th ế kỉ XX,quốc gia dân tộc như là trở ngại của xu Đảng Cộng sản Đông Dương và chủ nghĩahướng toàn cầu hoá. Mác-Lênin đã là một nhân tố quyết định Chính vì “Dân tộc” gắn với “Quốc gia”, chiều hướng vận động của xã hội Việt Nam.nên vấn đê văn hoá dân tộc không chỉ có Nhu cầu nâng cao dân trí đòi hỏi nhận thứcnội dung văn hoá mà còn có nội dung chính lại cả quá khứ, hiện tại và tương lai dân tộctrị. Nghiên cứu văn hoá dân tộc có những dưới ánh sáng triết học Mác-xít. Tác phẩmchủ đề và định hướng khác với nghiên cứu Việt Nam văn hoá sử cương của GS Đàovăn hoá tộc người. Duy Anh ra đời trong bôi cảnh ...