Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 9

Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 9. Chăn nuôi Cừu
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nuôi dưỡng gia súc nhai lại - Chương 9 Ch−¬ng 9 Ch¨n nu«i CõuCã rÊt nhiÒu hÖ thèng ch¨n nu«i cõu kh¸c nhau cho nªn rÊt khã cã ®−îc nh÷ng b×nhluËn chung. ë ®©y chóng t«i cè g¾ng ph©n lo¹i c¸c hÖ thèng nµy thµnh c¸c lo¹i h×nhkh¸c nhau. Ta cã thÓ th¶o luËn c¸c vÊn ®Ò dinh d−ìng cña cõu con riªng vµ cõu c¸iriªng tuy nhiªn chóng kh«ng thËt sù t¸ch rêi nhau v× nu«i d−ìng cõu c¸i bÞ ¶nhh−ëng bëi sè l−îng vµ chÕ ®é dinh d−ìng cña cõu con.Nu«i bé cõu conNu«i bé cõu con th−êng chØ ¸p dông ®èi víi nh÷ng con cõu bÞ chÕt mÑ hoÆc sèl−îng cõu con sinh ra qu¸ ®«ng so víi kh¶ n¨ng nu«i con cña con mÑ. NÕu s÷a cõu®−îc v¾t ®Ó b¸n hoÆc chÕ biÕn th× v× lý do kinh tÕ mµ ng−êi ta nu«i bé cõu.Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña nu«i bé cõu ®· ®−îc th¶o luËn ë ch−¬ng 1. Cõu con cã thÓ®−îc huÊn luyÖn ®Ó bó b×nh hoÆc m¸ng. Cµng t¸ch mÑ sím cµng dÔ tËp cho cõu nu«ibé. §iÒu cÇn thiÕt lµ ph¶i cho bó s÷a ®Çu. ThËm chÝ ta còng cã thÓ sö dông s÷a ®Çucña bß cho bó còng ®−îc. NÕu ch¼ng may cõu c¸i bÞ chÕt trong khi hoÆc sau khi ®Îcã thÓ cho cõu con bó con c¸i míi sinh kh¸c ®Ó ®¶m b¶o cõu con nhËn ®−îc s−·®Çu. Khèi l−îng s÷a ®Çu cÇn thiÕt lµ vµo kho¶ng 50mg/ kg thÓ träng hoÆc kho¶ng200 ml ®Õn 300 ml cho mét cõu con.S÷a thay thÕ cña cõu con th−êng cã tû lÖ mì s÷a cao h¬n cña bª. Tû lÖ mì s÷a cõuth−êng tõ 7% ®Õn 8% vµ còng ®Æc h¬n cã nghÜa lµ tû lÖ n−íc trong s÷a Ýt h¬n s÷adïng bß. Tû lÖ vËt chÊt kh« trong s÷a thay thÕ vµo kho¶ng 20% vµ 80% n−íc lµ®−îc. S÷a thay thÕ cã thÓ cho cõu con ¨n tù do b»ng m¸y pha chÕ tù ®éng cã hÖthèng h©m nãng, hoÆc cã thÓ cho bó s÷a l¹nh ®Ó ng¨n kh«ng cho c−ï con bó qu¸nhiÒu mét lóc. HÖ thèng tèt nhÊt vµ còng tèn lao ®éng nhÊt lµ cho bó b»ng b×nh, v×ng−êi cho bó cã thÓ biÕt râ c¶ qu¸ tr×nh bó vµ theo dâi ®−îc nh÷ng g× x¶y ra khi cõubó. Trong kho¶ng tuÇn ®Çu tiªn cã thÓ cho bó 3 lÇn mét ngµy. §èi víi cõu qu¸ bÐgiai ®o¹n nµy cã thÓ kÐo dµi h¬n mét tuÇn, sau ®ã cã thÓ gi¶m xuèng cßn 2 lÇn métngµy.Tõ 2 tuÇn trë ®i ph¶i cã s½n thøc ¨n th« tËp ¨n ®Ó khuyÕn khÝch cõu con tËp ¨n, kÝchthÝch d¹ cá ph¸t triÓn nhanh vµ cõu con cã thÓ tù ¨n b»ng thøc ¨n th« ®Ó sèng. Thøc¨n tËp ¨n cã thÓ lµ khÈu phÇn vç bÐo, nh−ng nªn bæ sung thªm c¸c thøc ngon miÖngnh− mét Ýt bét ng« rang hoÆc cá ®ãng viªn. §iÒu quan träng lµ m¸ng tËp ¨n ph¶i®−îc thiÕt kÕ ®Ó cõu kh«ng thÓ cho ch©n vµo ®−îc hoÆc lµm bÈn (h×nh 26). NÕucõu cho ch©n vµo m¸ng tËp ¨n th× l−îng ¨n vµo sÏ gi¶m nhiÒu vµ cõu sÏ dÔ m¾c c¸cbÖnh truyÒn nhiÔm h¬n.Nu«i d−ìng cõu con cai s÷a símNh− ®· th¶o luËn t¹i ch−¬ng 1, cõu con cã thÓ cai s÷a hoÆc dõng dïng s÷a thay thÕtõ lóc 4-5 tuÇn tuæi vµ cho ¨n thøc ¨n th«. Tr−íc khi cai s÷a ph¶i cho cõu ¨n chÕ ®étËp ¨n. Tiªu chuÈn tèt nhÊt ®¶m b¶o cã thÓ cai s÷a sím thµnh c«ng cho cõu lµ khèil−îng thøc ¨n tËp ¨n mµ cõu cã thÓ ¨n vµo tr−íc khi cai s÷a, khèi l−îng nµy vµo 51kho¶ng 200gr/ ngµy. §èi víi cõu chØ tiªu nµy Ýt khi ®o ®¹c ®−îc, nªn tèt h¬n lµ chäntuæi cai s÷a, cõu con kh«ng nªn cai s÷a d−íi 4 tuÇn tuæi.Bëi v× nu«i d−ìng cõu cai s÷a sím rÊt dÔ nªn nã thÝch hîp víi mét sè hÖ thèng ch¨nnu«i cõu. Gi¸ thµnh cña s÷a thay thÕ th−êng lµ cao h¬n gi¸ thøc ¨n th«, cho nªn cais÷a sím cho cõu cµng sím cµng tèt. Cõu ®· ®−îc tËp ¨n ngò cèc kh«ng nªn cho cõucon ra ngoµi tiÕp sóc víi cá hoÆc cho tËp ¨n thøc ¨n xanh, bëi v× cõu khi ¨n quenthøc ¨n ngò cèc sÏ lín rÊt nhanh cã thÓ ®¹t khèi l−îng giÕt thÞt vµo kho¶ng 2 ®Õn 3th¸ng sau khi cai s÷a. Cõu cai s÷a sím kh«ng thÓ chØ sèng b»ng cá, nªn ph¶i cÇncho ¨n thøc ¨n tinh. Th−êng th× tr−íc khi b¸n ta nªn nu«i b»ng thøc ¨n tinh v× khib¸n cõu sÏ bÐo h¬n nhiÒu.H×nh 26: Cõu con cai s÷a sím sö dông m¸ng ¨n ®−îc thiÕt kÕ chèng nhiÔm bÈndo ph©n. ¶nh Viªn Nghiªn cøu Rowett.ë nh÷ng hÖ thèng gièng chuyªn canh, cai s÷a sím cÇn ®Ó kh¾c phôc hiÖn t−îngchËm ®éng dôc l¹i sau ®Î, kh¾c phôc hiÖn t−îng suy dinh d−ìng hoÆc ®iÓm thÓ tr¹ngthÊp cña cõu c¸i khi phèi gièng. ThÓ tr¹ng cña cõu c¸i khi phèi gièng rÊt quan träng®Ó cã tû lÖ thô thai cao. Kh«ng cã c¬ së nµo ®Ó cai s÷a cõu con sím lóc míi sinhhoÆc tr−øoc 40 ngµy v× cõu c¸i rÊt khã cã thai tr−íc 4 – 6 tuÇn sau khi ®Î.T¹i vïng ®åi nói hoÆc vïng cao n¬i mµ chÕ ®é dinh d−ìng cho cõu c¸i kh«ng ®ñ, cãthÓ cai s÷a cho mét con trong cÆp sinh ®«i t¹i thêi ®iÓm 4 tuÇn tuæi. Ph−¬ng ph¸pnµy cã thÓ cho phÐp n«ng d©n vïng cao tÝnh to¸n n©ng cao n¨ng suÊt cõu c¸i vµ ®¶mb¶o vÉn cã ®ñ cõu sè l−îng cõu vç bÐo trong ®µn ®Ó b¸n. 52T¹i c¸c vïng cao cã thÓ cai s÷a sím cho mét cõu con ®Î sinh ®«i, ®ång thêi còng cãthÓ cai mét cõu con trong nh÷ng løa ®Î sinh ba ë nh÷ng ®µn nu«i ë vïng thÊp.§èi víi nh÷ng con cõu sinh tr¸i mïa, vÝ dô nh÷ng con sinh vµo ®Çu mïa §«ng khicõu c¸i chØ ®−îc nu«i trong nhµ, cai s÷a sím sÏ lµ ph−¬ng ph¸p rÎ h¬n vµ dÔ h¬n ®Ónu«i t¸ch ®µn. Cõu c¸i cã thÓ nu«i tiÕp b»ng khÈu phÇn cã c¸c lo¹i thøc ¨n th« t−¬ng®èi rÎ tiÒn cho ®Õn mïa xu©n, cßn cõu con cã thÓ nu«i vç bÐo nhanh chãng b»ng c¸ckhÈu phÇn ngò cèc.Vç bÐo cõu cai s÷a sím t−¬ng ®èi ®¬n gi¶n, mÆc dï vËy ®Ó cã thÓ thµnh c«ng cÇnph¶i cã mét sè c¸c yÕu tè qu¶n lý nhÊt ®Þnh.KhÈu phÇn ¨n do ViÖn Rowett lËp ra ®Ó nu«i d−ìng cõu cai s÷a sím bao gåm lóam¹ch, lóa mú hoÆc ng« nguyªn h¹t, vµ protein viªn (80% bét c¸ vµ 20% kho¸ng),kho¸ng vi l−îng vµ vitamin (h×nh 27) ThuËn lîi h¬n nÕu nh− cõu c¸i còng ®−îc nu«ib»ng khÈu phÇn nµy. Nã t¹o ®iÒu kiÖn cho cõu con lµm quen víi thøc ¨n vµ n©ng cao®−îc l−îng thøc ¨n ¨n vµo cµng sím cµng tèt. §èi víi c¶ cõu c¸i vµ cõu con tû lÖthøc ¨n protein viªn chÊt l−îng cao trong khÈu phÇn ¨n nªn vµo kho¶ng 10% vµ kÝchcì thøc ¨n viªn ph¶i cïng cì víi h¹t ngò cèc ®Ó ®¶m b¶o trén ®−îc ®ång ®Òu.VÊn ®Ò kinh tÕ quan träng nhÊt ®èi víi hÖ thèng nu«i trong nhµ lµ bÖnh cÇu trïng(coccidiosis) ph¶i ®−îc khèng chÕ. ChÊt ®én chuång kh« hoÆc sµn b»ng l−í ...