Sử dụng học liệu số hỗ trợ dạy học Vật lí 10 theo hướng phát triển năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học cho học sinh

Bài viết trình bày một số vấn đề lí luận về học liệu số, năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học và đề xuất quy trình sử dụng học liệu số hỗ trợ dạy học môn Vật lí ở THPT theo hướng phát triển năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học cho học sinh và minh họa quy trình này trong dạy học bài 8 “Tác động của việc sử dụng năng lượng hiện nay đối với Việt Nam” (Vật lí 10).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sử dụng học liệu số hỗ trợ dạy học Vật lí 10 theo hướng phát triển năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học cho học sinh VJE Tạp chí Giáo dục (2024), 24(4), 7-12 ISSN: 2354-0753 SỬ DỤNG HỌC LIỆU SỐ HỖ TRỢ DẠY HỌC VẬT LÍ 10 THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC, KĨ NĂNG ĐÃ HỌC CHO HỌC SINH Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế; 1 Lê Thị Cẩm Tú1,+, Trường THCS & THPT Cửa Việt, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị 2 Lê Thị Thu Hà2 + Tác giả liên hệ ● Email: camtu211@gmail.com Article history ABSTRACT Received: 05/12/2023 Our countrys education system is shifting from a content-oriented educational Accepted: 19/12/2023 program to a competency-based approach, so teaching activities to develop Published: 20/02/2024 students competences and qualities is a necessary and relevant task with a decisive role in the success of the program. The research study aims to propose Keywords a procedure for using supportive digital learning materials in teaching Physics Physics 10, digital learning in high schools to develop students’ competency to apply learned knowledge materials, competency, and skills and illustrates this procedure with Lesson 8: “The impact of current applying knowledge and energy use on Vietnam” (Physics 10). As an experimental science, physical skills knowledge is closely linked to real life. Therefore, knowing how to apply the physics knowledge and skills they have learned into practice will help students solve real-life problems, fulfilling the objectives of the 2018 General Education Curriculum.1. Mở đầu Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến đổi sâu sắc về mọi mặt, kinh tế tri thức phát triển mạnh, đất nước ta muốnphát triển nhanh và bền vững cần xây dựng được nguồn nhân lực chất lượng cao. Nguồn nhân lực chất lượng cao làkết quả của nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hòa đức, trí, thể, mĩ. Chương trìnhgiáo dục phổ thông môn Vật lí 2018 coi trọng việc rèn luyện khả năng vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để tìmhiểu và giải quyết ở mức độ nhất định một số vấn đề của thực tiễn; đồng thời, thông qua chương trình môn Vật lí,HS cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên; yêu thiên nhiên, tự hào về quê hương, đất nước; giữ gìn và bảo vệ thiênnhiên, ứng xử với thiên nhiên phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững (Bộ GD-ĐT, 2018). Môn Vật lí ở THPT hìnhthành và phát triển cho HS năng lực vật lí, trong đó có năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học. Quá trình đổi mới trong dạy học theo hướng tiếp cận nội dung sang dạy học theo định hướng phát triển năng lựcvà phẩm chất người học đòi hỏi phải có sự đổi mới về nội dung, phương pháp dạy học cũng như cần phải bổ sungthêm nguồn học liệu, thiết bị phục vụ cho việc dạy học. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu dạy học theo hướng pháttriển năng lực cho HS trong điều kiện hiện nay nhìn chung nhiều trường còn thiếu về trang thiết bị dạy học, rất cầnsự hỗ trợ của kho học liệu số (HLS). Với sự bùng nổ mạnh mẽ của công nghệ trong thời đại 4.0, việc khai thác, xâydựng và sử dụng HLS ngoài mục đích hỗ trợ cho hoạt động giảng dạy của GV, còn giúp GV dễ dàng chia sẻ, traođổi tài liệu với các đồng nghiệp khác trong phạm vi rộng một cách nhanh chóng, góp phần nâng cao chất lượng giáodục. Trong bài báo này, chúng tôi trình bày một số vấn đề lí luận về HLS, năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đãhọc và đề xuất quy trình sử dụng HLS hỗ trợ dạy học môn Vật lí ở THPT theo hướng phát triển năng lực vận dụngkiến thức, kĩ năng đã học cho HS và minh họa quy trình này trong dạy học bài 8 “Tác động của việc sử dụng nănglượng hiện nay đối với Việt Nam” (Vật lí 10).2. Kết quả nghiên cứu2.1. Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học của học sinh trong dạy học môn Vật lí2.1.1. Khái niệm Theo Chương trình giáo dục phổ thông môn Vật lí 2018, “năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học của HS”là vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học trong một số trường hợp đơn giản, bước đầu sử dụng toán ngữ như mộtngôn ngữ và công cụ để giải quyết được vấn đề (Bộ GD-ĐT, 2018). Các biểu hiện cụ thể của năng lực vận dụng kiếnthức, kĩ năng như sau: - Giải thích, chứng minh được một vấn đề thực tiễn. Đó là khả năng huy động kiến thức, kĩnăng vật lí đã học để giải thích, chứng minh vấn đề mà thực tiễn đặt ra; - Đánh giá, phản biện được ảnh hưởng củamột vấn đề thực tiễn. Là khả năng HS huy động kiến thức, kĩ năng vật lí đã học để đánh giá, phản biện được ảnh 7 VJE Tạp chí Giáo dục (2024), 24(4), 7-12 ISSN: 2354-0753hưởng của một vấn đề thực tiễn; - Thiết kế mô hình, lập kế hoạch, đề xuất và thực hiện được một số phương pháphay biện pháp mới; là biểu hiện của năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng vật lí đã học ở mức độ tích hợp với cácmôn học liên quan; - Nêu được giải pháp và thực hiện được một số giải pháp để bảo vệ thiên nhiên, thích ứng vớibiến đổi khí hậu; có hành vi, thái độ hợp lí nhằm phát triển bền vững. Như vậy, có thể hiểu “năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học trong dạy học môn Vật lí” là khả năng nhậndiện được vấn đề thực tiễn có liên quan đến kiến thức, kĩ năng vật lí đã học; áp dụng được ...