Tiểu luận Triết học: Phân tích những thành tựu và hạn chế của phép biện chứng và chủ nghĩa duy vật trước Mác

Hạt nhân lí luận trong triết học Mác - Lênin là chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng là những phát sinh lớn nhất của Mác - Lênin và được lênin kế tục phát triển, là cơ sở lí luận và kim chỉ nam cho hoạt động của các đảng cộng sản. Tuy nhiên không phải Mác - Lênin xây dựng nên chúng từ mảnh đất không mà phải chọn lựa kế thừa những tư tưởng tiến bộ trong lịch sử phát triển trước đó. Vậy quá trình phát triển của chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng diễn ra như thế nào. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài tiểu luận để nắm bắt kiến thức chi tiết hơn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiểu luận Triết học: Phân tích những thành tựu và hạn chế của phép biện chứng và chủ nghĩa duy vật trước Mác TIỂU LUẬNPhân tích những thànhtựu và hạn chế của phépbiện chứng và chủ nghĩa duy vật trước MácTiểu luận Triết học A. LỜI NÓI ĐẦU Lịch sử Triết học là một phần học trong chương trình môn Triết họcMác - Lênin ở các trường Đại học và Cao đẳng giúp người học nắm được quátrình hình thành phân tích những khái niệm, phạm trù, nguyên lý, qui luật củatư duy triết học nhân loại, đồng thời nhận thấy rõ sự ra đời của phát triển củatriết học Mác - Lênin là một tất yếu hợp qui luật chứ không phải là một tràolưu biệt lập nằm ngoài dòng chảy của văn minh nhân loại. Hạt nhân lí luận trong Triết học Mác - Lênin là chủ nghĩa duy vật vàphép biện chứng là những phát sinh lớn nhất của Mác - Ănghen và đượcLênin kế tục phát triển, là cơ sở lí luận và kim chỉ nam cho hoạt động của cácĐảng Cộng sản. Tuy nhiên không phải Mác - Ănghen xây dựng nên chúng từmảnh đất không mà phải chọn lựa kế thừa những tư tưởng tiến bộ trong lịchsử phát triển trước đó. Vậy quá trình phát triển của chủ nghĩa duy vật và phépbiện chứng diễn ra như thế nào. Điều đó tôi sẽ làm sáng tỏ trong nội dung bàitiểu luận với đề tài: Phân tích những thành tựu và hạn chế của phép biệnchứng và chủ nghĩa duy vật trước Mác. Mặc dù tôi đã cố gắng tìm tòi với tinh thần trách nhiệm, song do mớitiếp xúc với triết học, kiến thức còn nhiều hạn chế chắc chắn không tránh khỏinhững thiếu sót. Rất mong thầy chủ nhiệm bộ môn cùng các bạn đọc góp ý bổsung để tôi có thể hoàn thiện thêm kiến thức của mình. Tôi xin cảm ơn!Tiểu luận Triết học B. NỘI DUNG1. CHỦ NGHĨA DUY VẬT TRƯỚC MÁC Chủ nghĩa duy vật là một trong hai trường phái cơ bản của triết học.Xuất hiện ngay từ thời cổ đại khi triết học mới bắt đầu hình thành. Từ đó đếnnay lịch sử phát triển của nó luôn gắn liền với lịch sử phát triển của khoa họcvà thực tiễn. Nó đã trải qua nhiều hình thức khác nhau nhưng đều thống nhấtvới nhau ở chỗ coi vật chất là cái có trước và cái quyết định ý thức, đề xuấtphát từ bản thân thế giới để giải thích thế giới. Lịch sử chủ nghĩa duy vật phát triển qua nhiều thời kỳ và ngày cànghoàn thiện, trở thành một nội dung quan trọng trong chủ nghĩa Mác - Lênin vàđược vận dụng rất nhiều trong các lĩnh vực của đời sống. Bây giờ ta sẽ nghiêncứu từng thời kì lịch sử phát triển của nó. 1.1. Hình thái duy vật chất phác ngây thơ thời cổ đại Quan điểm của chủ nghĩa duy vật thời kỳ này nói chung là đúng đắnnhưng mang tính ngây thơ chất phác vì chủ yếu dựa vào quan sát trực tiếp,chưa dựa vào các thành tựu của các bộ môn khoa học chuyên ngành vì lúc đóchưa phát triển. 1.1.1. Chủ nghĩa duy vật Ấn Độ cổ đại Ở Ấn Độ, chủ nghĩa duy vật xuất hiện tương đối sớm và mang nhữngnét độc đáo, tập trung ở một số trường phái sau: 1.1.1.1. Trường phái Sam Khuya Vào thời gian đầu, triết lý Samkhuya không thừa nhận tinh thần vũ trụtối cao phủ nhận sự tồn tại của thần. Ngược lại nó khẳng định thế giới này làthế giới vật chất. Đã giải thích mọi vật của thế giới là kết quả của sự thốngnhất ba yếu tố. Đó là Sativa (sự trong sáng), Tamas (tính ỳ thụ động) và Rajas(kích thích động). Khi 3 yếu tố này ở trạng thái cân bằng thì vật chất đầu tiênchưa biểu hiện nhưng khi cân bằng bị phá vỡ thì sinh thành vạn vật của vũ trụ.Tiểu luận Triết học Tuy nhiên quan niệm về vật chất của phái Samkhuya còn có nhiều hạnchế. Họ cho ràng dạng vật chất đầu tiên là không nhận biết được và giải thíchvề hình thành vạn vật còn chưa đúng đắn đó là quan niệm về sự hình thànhthế giới hữu hình đa dạng từ thế giới vô hình, đồng nhất. 1.1.1.2. Trường phái Nyaya: Thừa nhận sự tồn tại của thế giới vật chất rất phong phú đa dạng baogồm nhiều sự vật, hiện tượng. Thế giới này tồn tại trong không gian do cáchạt nhỏ cấu tạo nên và được gọi là nguyên tử. Nguyên tử của thực thể nàykhác nguyên tử của thực thể kia ở chất lượng, hình dạng và cách kết hợp. Cácvật thể chỉ tồn tại nhất thời, thường xuyên thay đổi và chuyển hoá. Đây quả làmột quan niệm thiên tài hết sức đúng đắn trong điều kiện khoa học tự nhiênthời bấy giờ chưa phát triển. Đã để lại một tư tưởng quý báu cho nhân loại màcác nhà duy vật sau này tiếp tục kế thừa và phát huy. Tuy nhiên chủ nghĩa duy vật của phái Nyaya còn hạn chế ở chỗ coi thếgiới vật chất tạo nên bởi 4 yếu tố đất, nước, lửa, không khí, cho rằng nguyêntử không biến đổi, không chia cắt được. Âu cũng là do hạ chế về khoa học tựnhiên lúc bấy giờ. 1.1.2. Chủ nghĩa duy vật Trung Hoa cổ đại Trung Quốc là một trong những trung tâm văn minh lớn của PhươngĐông cổ - trung đại. Cùng với những phát minh có tính chất vạch đường trênmọi lĩnh vực khoa học tự nhiên , y học, Trung Quốc còn là quê hương củanhiều hệ thống triết học lớn. Nhìn một cách tổng thể, các trường phái triết họccổ đại Tr ...