Chuyên đề 3: Hợp đồng trong hoạt động xây dựng

Trong quá trình đổi mới cơ chế quản lý đầu tư và xây dựng nhằm từng bước hội nhập với khu vực và quốc tế, chúng ta đã đạt được những thành tựu đáng kể, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý dự án và đấu thầu lựa chọn các nhà thầu trong hoạt động xây dựng. Tuy nhiên, bên cạnh đó vấn đề hợp đồng và thanh quyết toán đang còn khoảng cách khá xa so với khu vực và quốc tế nếu không nói là tụt hậu đang gây nhiều trở ngại trong quá trình hội nhập và...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chuyên đề 3: Hợp đồng trong hoạt động xây dựng CHUYÊN ĐỀ 3: HỢP ĐỒNG TRONG HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG M Ở Đ ẦU Trong quá trình đổi mới cơ chế quản lý đầu tư và xây dựng nhằm t ừng bước hội nhập với khu vực và quốc tế, chúng ta đã đạt đ ược những thành t ựu đáng kể, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý dự án và đấu thầu lựa ch ọn các nhà thầu trong hoạt động xây dựng. Tuy nhiên, bên cạnh đó vấn đ ề hợp đ ồng và thanh quyết toán đang còn khoảng cách khá xa so v ới khu v ực và qu ốc t ế n ếu không nói là tụt hậu đang gây nhiều trở ngại trong quá trình h ội nh ập và phát triển hiện nay. Để tháo gỡ những vướng mắc trở ngại trong lĩnh vực quản lý chi phí, hợp đồng và thanh quyết toán các dự án đầu tư xây dựng. Chính phủ đã ban hành Nghị định số 99/2007/NĐ-CP ngày 13/6/2007 về quản lý chi phí đ ầu t ư xây dựng và Thông tư số 06/2007/TT-BXD ngày 25/7/2007 của Bộ Xây dựng hướng dẫn về hợp đồng trong hoạt động xây dựng; có thể nhận định đây là một bước đổi mới có tính quyết định nhằm thúc đẩy quá trình h ội nh ập sâu với khu vực và quốc tế và quản lý dự án đầu t ư xây dựng. Tuy nhiên đ ể các chính sách cơ chế quan trọng mang tính quy ết đ ịnh này đ ạt đ ược hi ệu qu ả đòi hỏi các chủ thể có liên quan trong đó các c ơ quan qu ản lý nhà n ước các c ấp (bao gồm cả các cấp ngân sách nhà nước) các chủ thể trực tiếp trong các d ự án đầu tư xây dựng đó là chủ đầu tư, các tổ chức tư vấn và các nhà th ầu ph ải đổi mới tư duy quản lý đã được thực hiện trong pháp lu ật cũng như vi ệc n ắm 2 vững các nội dung mang tính chuyên nghiệp trong lĩnh vực này. Sau đây là một số vấn đề cần quan tâm: 1. Cơ sở pháp luật cao nhất của hợp đồng trong hoạt động xây d ựng là Bộ Luật Dân sự và Luật Xây Dựng. Hợp đồng trong hoạt đ ộng xây d ựng là hợp đồng dân sự. Theo điều 388 Bộ Luật Dân sự “ H ợp đ ồng là s ự th ỏa thuận giữa hai hay nhiều bên nhằm xác lập, thay đổi hoặc ch ấm dứt quy ền , nghĩa vụ của các bên”. Trong hợp đồng sự thỏa thuận là quan trọng nhất, vì vậy Điều 402 Bộ Luật Dân sự đã ghi “ Thỏa thuận được hiểu lá s ự thống nhất giữa các bên về việc thực hiện hay không thực hiện m ột việc c ụ th ể. Muốn thống nhất, các bên phải có cơ hội bày t ỏ ý chí, các ý chí ấy ph ải trùng khớp, thống nhất về một số nội dung nhất định, được hiểu đó là n ội dung của hoạt động ”. Sở dĩ phải nêu lại nguyên tắc pháp lý quan trọng này là b ởi l ẽ trong lĩnh vực đầu tư xây dựng các dự án sử dụng vốn nhà nước ( chiếm trên 50 % t ổng vốn đầu tư toàn xã hội hàng năm) luôn vi pham nguyên t ắc này đó là s ự b ất bình đẳng trong quan hệ hợp đồng giữa Bên giao thầu và Bên nh ận th ầu và trên tất cả trong nhiều trường hợp quyền và nghĩa vụ các bên l ại b ị “vô hi ệu” bởi một tổ chức thứ ba: Cơ quan được giao nhiệm vụ cấp phát cho vay và tanh toán. Chính vì lẽ đó cần được thực thi một số nguyên t ắc pháp lý quan trọng tiếp theo. 3 2. Các cơ quan cấp phát, cho vay và thanh toán không ch ịu trách nhi ệm về xác nhận khối lượng và chi phí một khi các bên trong hợp đồng đã thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ mà các bên đã thỏa thu ận trong h ợp đ ồng. V ề nguyên tắc pháp lý đúng là như vậy nhưng lâu nay trong th ực t ế chúng ta đã ngộ nhận nguyên tắc này mà lẽ ra về Pháp lý Chủ đầu t ư ph ải là ng ười ch ịu trách nhiêm trước hết về tiến độ, chất lượng và chi phí đầu t ư xây dựng. ( Luật xây dựng , các Nghị định 12/2005/N Đ- CP ngày 12/02/2009 của Chính phủ về quản lý dự án đầu tư xây dựng, Nghị định 209/2004/NĐ-CP ngày 16/01/2009 của Chính phủ về quản lý chất lượng công trình xây dựng, Ngh ị định 99/2007/N Đ- CP); các Tổ chức tư vấn, cung ứng vật t ư, thiết b ị và thi công xây dựng chịu trách nhiệm trước Chủ đầu tư và trước pháp lu ật nh ững thỏa thuận ( gồm quyền và nghĩa vụ) đã được ghi trong hợp đ ồng “ Các tranh chấp giữa các bên tham gia hợp đồng được giải quyết trên cơ s ở h ợp đ ồng đã ký kết có hiệu lực pháp luật; Các tranh chấp chử đ ược th ỏa thu ận trong h ợp đồng thì giải quyết trên cơ sở quyết định của pháp lu ật liên quan” ( Thông t ư 06/2007/TT-BXD); Nếu các văn bản hướng dẫn về hợp đồng và thanh toán không làm rõ nguyên tắc này và phải chỉ đạo triển khai tri ệt đ ể trong th ực t ế thì không thể khắc phục được tình trạng lạm quyền, cửa quy ền, trong th ực t ế quản lý các dự án đầu tư sử dụng vốn nhà nước hiện nay. 4 3. Chủ đầu tư các tổ chức tư vấn và các nhà thầu được quy ền lựa chọn hình thức hợp đồng phù hợp với tính chất cụ thể của công việc hoặc gói thầu. Trong thực tế hiện nay, việc áp dụng hình thức hợp đ ồng theo giá trọn gói 1 cách tràn lan đang là một trong những nguyên nhân ch ủ y ếu gây ách tăc trong quá trình thanh toán, quyết toán các dự án đ ầu t ư xây d ựng trong phạm vi cả nước kèm theo các hậu quả khôn lường như chất lượng công trình kém, tiến độ thi công bị kéo dài... ảnh hưởng nghiewm trọng đ ến hiệu qu ả kinh tế - xã hội các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn nhà nước. Cần đ ược hiểu là chúng ta đang tồn tại trong nền kinh t ế thị trường nhiều biến đ ộng không những trong nước mà mang tính phạm vi toàn cầu vì vậy trong lĩnh vực h ợp đồng và thanh toán cũng không thể xa rời thực tế đó. Có thể khẳng định hình thức hợp đồng trọn gói hay hợp đ ồng giá theo tr ọn gói là một hình thức hợp đồng tiên tiến nó làm giảm nhẹ gánh n ặng qu ản lý cho Chủ đầu tư, tăng cường trách nhiệm thực hiện hợp đồng cho các nhà th ầu, nhưng do chúng ta thiếu những hướng dẫn đầy đủ về chuyên môn cũng nh ư pháp lý nên đã dẫn đến những hậu quả tiêu cực như đã nêu trên. Th ực ch ất hợp đồng trọn gói đang được sử dụng hiện nay là gì? 5 Đó là chi phí của công việc hay gói thầu dựa trên khối lượng tính toán t ừ thiết kế bản vẽ thi công do Chủ đầu tư thuê các t ổ chức t ư vấn l ập và Ch ủ đầu tư phê duyệt thư ...