Nghiên cứu độ nhạy cảm của muỗi aedes aegypti với một số hóa chất diệt côn trùng ở 3 phường thuộc quận Hà Đông, Hà Nội (2013)

Bài viết nghiên cứu áp dụng kỹ thuật xác định độ nhạy cảm của muỗi Ae. aegypti của WHO để xác định độ nhạy cảm với một số hóa chất diệt côn trùng tại 3 phường Quang Trung, Văn Quán và Phúc La thuộc quận Hà Đông.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu độ nhạy cảm của muỗi aedes aegypti với một số hóa chất diệt côn trùng ở 3 phường thuộc quận Hà Đông, Hà Nội (2013)TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2014NGHIÊN CỨU ĐỘ NHẠY CẢM CỦA MUỖI AEDES AEGYPTI VỚIMỘT SỐ HÓA CHẤT DIỆT CÔN TRÙNG Ở 3 PHƢỜNGTHUỘC QUẬN HÀ ĐÔNG, HÀ NỘI (2013)Phạm Văn Minh*; Nguyễn Thị Vân*TÓM TẮTSử dụng hóa chất diệt côn trùng để diệt ngay đàn muỗi Aedes aegypti mang virut Denguerất quan trọng trong phòng chống dịch sốt xuất huyết dengue (SXHD). Việc đánh giá độ nhạycảm của muỗi giúp lựa chọn hóa chất phù hợp, hiệu quả. Chúng tôi áp dụng kỹ thuật xác địnhđộ nhạy cảm của muỗi Ae. aegypti của WHO để xác định độ nhạy cảm với một số hóa chất diệtcôn trùng tại 3 phường Quang Trung, Văn Quán và Phúc La thuộc quận Hà Đông. Kết quả: tỷ lệmuỗi Ae. aegypti chết sau 24 tiếp xúc với deltamethrin 0,05% lần lượt là 86%, 84% và 85%;với lambdacyhalothrin 0,05% là 79%, 81% và 80%; với permethrin 0,75% là 62%, 61% và 60%;2với alphacypermethrin 30 mg/m là 56%, 54% và 55%; với etofenprose 0,5% là 6%, 4% và 5%.Kết luận: muỗi Ae. aegypti tại quận Hà Đông đã tăng sức chịu đựng với deltamethrin,lambdacyhalothrin và kháng với permethrin, alphacypermethrin và etofenprose.* Từ khóa: Aedes aegypti; Thuốc diệt côn trùng; Độ nhạy cảm.SENSITIVITY TO INSETICIDES OF AEDES AEGYPTIMOSQUITOES IN 3 QUARTERS OF HADONG DISTRICT,HANOI CITY (2013)SUMMARYUsing insecticides to kill mosquitoes Aedes aegypti infected Dengue virus isvery important to controlling dengue hemorrhagic fever (DHF). Evaluation of thesensitivity of mosquito to insecticides help choose appropriate and effectivesubstances. A study applying techniques recommended by WHO to determine thesensitivity of Ae. aegypti in Quangtrung, Vanquan and Phucla wards, Hadongdistrict was carried out in 2013. Results: the rates of Ae. aegypti in Quangtrung,Vanquan and Phucla wards died after 24 hours exposure to deltamethrin 0.05%were 86%, 84% and 85%; to lambdacyhalothrin 0.05% were 79%, 81% and 80%;to permethrin 0.75% were 62%, 61% and 60%; to alphacypermethrin 30 mg/m2were 56%, 54% and 55%;to etofenprose 0.5% were 6%, 4% and 5%, respectively.Conclusion: Ae. aegypti in Hadong district have endure with deltamethrin,lambdacyhalothrin and resistance to permethrin, alphacypermethrin andetofenprose.* Key words: Aedes aegypti; Insecticides; Sensitivity.* Học viện Quân yNgười phản hồi (Corresponding): Phạm Văn Minh (minhphamvan@vmmu.edu.vn)Ngày nhận bài: 08/08/2014; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 14/09/2014Ngày bài báo được đăng: 30/09/201435TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2014ĐẶT VẤN ĐỀ1. Đối tượng, địa điểm và thời giannghiên cứu.Ở nước ta, trong những năm gần đâydịch SXHD diễn ra rất phức tạp, chỉ trongvòng 6 tháng đầu năm 2013, cả nước cótrên 13.900 trường hợp mắc SXHD, trongđó 10 trường hợp tử vong. Những thángđầu năm 2013, ở Hà Nội đã ghi nhậnthêm 7 ổ dịch mới, nâng tổng số ổ dịchSXHD lên thành 48 ổ dịch, tăng 33%so với cùng kỳ năm 2012 (32 ổ dịch).Hà Đông là một trong 13 quận, huyện tậptrung các ổ dịch SXHD.- Đối tượng nghiên cứu: muỗi Ae. aegyptithế hệ 1 từ 2 - 3 ngày tuổi.Phòng chống dịch SXHD hiện nay chủyếu là phòng chống muỗi Ae. aegypti(vector chính truyền bệnh SXHD), đồngthời phải phòng chống thường xuyên vàphòng chống khi có dịch SXHD, trongđó, bắt buộc phải dùng hóa chất để diệtngay đàn muỗi trưởng thành đang mangvirut Dengue. Trong những năm gần đây,muỗi Ae. aegypti đã kháng với một số hóachất diệt tại nhiều vùng trên cả nước vàdiễn biến kháng thuốc vẫn còn rất phứctạp [2, 5, 6].Việc nghiên cứu xác định độ nhạy cảmcủa muỗi Ae. aegypti với hóa chất diệtnhằm cung cấp thông tin để lựa chọn hóachất thích hợp, góp phần phòng chốngdịch SXHD một cách chủ động và cóhiệu quả rất cấp thiết. Xuất phát từ yêucầu này, chúng tôi tiến hành nghiên cứu:Xác định độ nhạy cảm của muỗi Ae.aegypti với một số hóa chất diệt tại phườngQuang Trung, Văn Quán và Phúc La thuộcquận Hà Đông - Hà Nội năm 2012 - 2013.ĐỐI TƢỢNG, VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNGPHÁP NGHIÊN CỨU36- Địa điểm nghiên cứu:+ Thu thập bọ gậy tại 3 phường: QuangTrung, Văn Quán, Phúc La (quận Hà Đông).+ Thử độ nhạy cảm tại ộ môn K sinhtrùng và ôn trùng, Học viện Quân y.- Thời gian nghiên cứu: từ tháng 8 - 2012đến 11 - 2013.2. Vật liệu nghiên cứu.- Dụng cụ thu thập bọ gậy, nuôi bọ gậy,nuôi muỗi: vợt lưới, khay men, lọ nút mài,ống hút thường, ống hút có quả bóp caosu, bút chì đen, nhãn giấy, cồn 700, lồngnuôi muỗi k ch thước 40 x 40 x 40 cm,bocan, giấy thấm, phiếu ghi độ nhạy cảm,ống hút muỗi, đồng hồ, nhiệt kế, m kế,bảng định loại muỗi Ae. aegypti, thức ănnuôi bọ gậy và muỗi.- ác dụng cụ thử nghiệm: bộ thử độnhạy cảm, giấy t m hóa chất của WHO(etofenprox 0,5%; deltamethrin 0,05%;permethrin 0,75%; lambdacyhalothrin 0,05%;alphacypermethrin 30 mg/m2), giấy đốichứng (không t m hóa chất), do Chươngtrình Phòng chống sốt xuất huyết Quốc giacung cấp.3. Phương pháp nghiên cứu.* Thiết kế nghiên cứu: nghiên cứu thửnghiệm* Các bước tiến hành nghiên cứu:Thu thập bọ gậy tại các điểm nghiêncứu, nuôi bọ gậy để phát triển thành muỗiTẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2014trưởng thành, cho muỗi sinh sản, nở và pháttriển lên muỗi F1. Sử dụng muỗi 2 - 3 ngàytuổi để thử nhạy cảm, tính kết quả.xúc tối đa 5 lần. Mỗi ống thử cho 20 convào tiếp xúc với giấy t m hóa chất, 20 convào ống thử dung giấy đối chứng, cho muỗitiếp xúc với giấy thử 1 giờ. Sau 24 giờ,đếm số muỗi chết và tính tỷ lệ muỗi chết.* Kỹ thuật áp dụng trong nghiên cứu [7]:- Kỹ thuật chọn mẫu nghiên cứu, thuthập bọ gậy, nuôi bọ gậy, nuôi muỗi theokỹ thuật thường quy của Viện Vệ sinhDịch tễ Trung ương.+ Đánh giá độ nhạy cảm của muỗi vớihóa chất diệt côn trùng:. Tỷ lệ muỗi chết 98 - 100%: muỗi nhạycảm với hóa chất diệt côn trùng.- Kỹ thuật thử độ nhạy cảm và các chỉtiêu đánh giá theo quy chu n của WHO vàViện Sốt rét - Ký sinh trùng và Côn trùngTrung ương:. Tỷ lệ muỗi chết 80 - 97%: ...