Phục hồi chức năng tạng ghép của bệnh nhân ghép đồng thời tụy, thận đầu tiên tại Bệnh viện Quân y 103

Bài viết trình bày về ca ghép đồng thời tuỵ - thận đầu tiên được thực hiện thành công ngày 0 - 3 - 2014. Chức năng tụy và thận ghép phục hồi về mức bình thường trong tháng đầu sau mổ, trong đó chức năng tụy phục hồi và ổn định sớm ngay từ tuần đầu, hết hoàn toàn các cơn hạ đường huyết bất thường.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phục hồi chức năng tạng ghép của bệnh nhân ghép đồng thời tụy, thận đầu tiên tại Bệnh viện Quân y 103TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2014PHỤC HỒI CHỨC NĂNG TẠNG GHÉP CỦA BỆNH NHÂN GHÉPĐỒNG THỜI TỤY, THẬN ĐẦU TIÊN TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 103Hoàng Mạnh An*; Bùi Văn Mạnh*; Lê Thanh Sơn*Lê Anh Tuấn*; Nguyễn Ngọc Châu* và CSTÓM TẮTCa ghép đồng thời tuỵ - thận đầu tiên được thực hiện thành công ngày 0 - 3 - 2014. Chứcnăng tuỵ và thận ghép phục hồi về mức bình thường trong tháng đầu sau mổ, trong đó chứcnăng tuỵ phục hồi và ổn định sớm ngay từ tuần đầu, hết hoàn toàn các cơn hạ đường huyết bấtthường. Trong tuần đầu có biểu hiện của viêm tuỵ phản ứng, điều trị phục hồi về bình thường.Không có biểu hiện tắc mạch hay thải ghép cấp các tạng ghép trong 6 tháng đầu. Rò mỏm đoạn tátràng nối với bàng quang xuất hiện sau phẫu thuật 2 tuần, do có dịch tá tràng nên lâu liền, đã tiếnhành phẫu thuật đóng bít thành công.* Từ khóa: Ghép đồng thời tụy - thận; Phục hồi chức năng tạng ghép.RECOVERY OF TRANSPLANTED ORGANS IN THE FIRSTSIMULTANEUOS PANCREAS-KIDNEY TRANSPLANTPATIENT AT 103 HOSPITALSUMMARYA simultaneuos pancreas-kidney transplant was successfully undergone at Military Hospital103 on 01 - 3 - 2014. Graft pancreas and kidney function were early recovered, however kidneygraft function was slowrly recoverd. The attacks of hypoglycemic unawareness completly disappeared.There were no episode of acute rejection of grafts or vascular complication during the first 6 months.Pancreatic juice was draigned to bladder via duodenal-bladder anatomosis and leakage betweenduodenal-abdominal wall occurred in the 2nd week post-operation, however it was completelysolved at 6th month.* Key words: Simultaneuos pancreas-kidney transplant; Recovery of transplanted organs.ĐẶT VẤN ĐỀGhép đồng thời tuỵ - thận là biện phápđiều trị tối ưu cho bệnh nhân (BN) bị đáitháo đường (ĐTĐ) đã có biến chứng suythận mạn tính, trong đó, ghép tuỵ là kỹthuật khó, được phát triển sau kỹ thuậtghép thận, gan và tim. Trên thế giới, ca ghépghép tuỵ đầu tiên được thực hiện thànhcông tại Minesota (Hoa Kỳ) năm 1966.Ngày nay, kỹ thuật ghép tuỵ - thận điều trịBN ĐTĐ bị suy thận mạn tính đã thựchiện nhiều ở một số nước có nền y tế pháttriển với các mô hình: ghép đồng thời tụy,* Bệnh viện Quân y 103Người phản hồi (Corresponding): Bùi Văn Mạnh (hanhmanh103@yahoo.com)Ngày nhận bài: 28/08/2014; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 20/09/2014Ngày bài báo được đăng: 24/09/201465TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2014thận (Simultaneuos Pancreas and Kidneytransplant - SPK), ghép tụy sau khi đã ghépthận (Pancreas After Kidney Transplant-PAK)[1, 5].Tại Việt Nam, sau thành công của kỹthuật ghép thận (1992), gan (2004) và tim(2010), ngày 01 - 3 - 2014, ca ghép đồngthời tuỵ - thận đầu tiên được thực hiệnthành công tại Bệnh viện Quân y 103.Sau 6 tháng phẫu thuật, chức năng cáctạng ghép và tình trạng sức khoẻ của BNđã phục hồi tốt. Bài báo này nhằm mụctiêu: Nhận xét quá trình phục hồi chứcnăng các tạng ghép của ca ghép đồngthời tuỵ - thận đầu tiên tại Bệnh việnQuân y 103.ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu.BN nam, 43 tuổi, bị ĐTĐ týp 1, biếnchứng suy thận mạn tính giai đoạn II.2. Phương pháp nghiên cứu.Nghiên cứu mô tả lâm sàng ca bệnh.MÔ TẢ BỆNH ÁN CA BỆNH1. Khám trước ghép.- BN Phạm Thái H, 43 tuổi, nam, nghềnghiệp: bộ đội.- Năm 29 tuổi được chẩn đoán xácđịnh ĐTĐ týp 1, điều trị thường xuyênbằng insulin. Trước ghép, BN phải dùng28 UI insulin/ngày. Trong khoảng 2 nămtrước ghép, mặc dù được theo dõi và tưvấn thường xuyên, nhưng tình trạngđường huyết không ổn định, khó kiểmsoát (cao nhất 29 mmol/l) và thường bịcác cơn hạ đường huyết đột ngột bất kỳlúc nào (1 - 2 cơn/tuần).66- Phát hiện biến chứng suy thận mạndo ĐTĐ từ 4 năm trước ghép. Tại thờiđiểm ghép tuỵ - thận, BN đã bị suy thậnmạn giai đoạn II (creatinin máu cao nhất265 µmol/l). BN được điều trị bảo tồntheo hướng dẫn, chưa phải lọc máu chukỳ. Tăng huyết áp độ II, phải dùng thuốchạ huyết áp, lợi tiểu hàng ngày.- Trước ghép:+ Tỉnh táo, đi lại bình thường, nước tiểu:1.200 - 1.300 ml/24 giờ (dùng lợi tiểu).+ Glucose: 11,3 mmol/l; ure: 15,9 mmol/l;creatinin: 162 µmol/l; amylase: 61 U/l;C-peptid: 0,01 ng/ml.+ Hồng cầu: 3,37 T/l; hemoglobin: 100 g/l;bạch cầu: 8,2 G/l; N: 51,0%.+ Nhóm máu O (cùng nhóm ngườihiến thận).+ Anti-HIV, HBsAg, anti-HCV (-); CMVIgG (+), CMV-IgM (-).+ Tiền mẫn cảm (-); phù hợp HLA: 0/6,đọ chéo huyết thanh người hiến (-).2. Kỹ thuật mổ.Tuỵ và thận ghép sau khi lấy ra từ ngườihiến được xử lý kỹ thuật và bảo quảnbằng dung dịch ringer lactat và custodiol.* Kỹ thuật ghép tuỵ:- Mảnh ghép tụy là một khối gồm tátràng - toàn bộ tụy bao gồm: 7 cm D2 tátràng, toàn bộ tụy được lấy tới bao tụy.Các cuống mạch cho mảnh ghép:+ Động mạch (ĐM): gồm ĐM thân tạngvà ĐM mạc treo tràng trên. Hai ĐM trênđược lấy chung bởi một mảnh của thànhĐM chủ bụng (Carrel patch) kích thước1 x 2,0 cm. Quá trình xử lý giữ lại cácnhánh mạch cho tụy từ ĐM lách, ĐM vị tá tràng, ĐM tá-tụy phải trên và dưới.TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 8-2014+ Tĩnh mạch (TM): gồm thân TM lách,thân tỳ-mạc treo tràng và đoạn đầu TMcửa dài 5 cm, rộng 1,5 cm.- Vị trí tuỵ ghép ở khoang sau phúcmạc vùng hố chậu phải.- Nối TM cửa của mảnh ghép với TMchậu ngoài của người nhận kiểu tận-bên.- Thời gian thiếu máu của thận ghép:4 giờ 15 phút.- Thận phải của người hiến, ghép vàokhoang sau phúc mạc vùng hố chậu trái.3. Tóm tắt diễn biến sau mổ.* Hồi sức sau mổ:- Nối động mạch (mảnh Carrel) củamảnh ghép với ĐM chậu ngoài của ngườinhận kiểu tận-bên.- Sau mổ, BN thở máy dưới tác dụngcủa thuốc trong vòng 3 ngày đầu nhằmổn định vị trí các tạng ghép.- Nối tá tràng của mảnh ghép với bàngquang người nhận kiểu bên-bên.- Phác đồ ức chế miễn dịch, chống thảighép: cyclosporine A (truyền TM cửa) +mycophenolate mofetil + corticoid.- Thời gian thiếu máu của tụy ghép 6 g ...