Vai trò của người cao tuổi trong gia đình nông thôn ở Thừa Thiên Huế hiện nay

Nội dung của bài viết trình bày về vai trò của người cao tuổi trong gia đình nông thôn ở Thừa Thiên Huế hiện nay, để khẳng định vai trò của người cao tuổi trong xã hội, Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc đã thống nhất lấy ngày 01 tháng 10 hằng năm làm ngày Quốc tế người cao tuổi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vai trò của người cao tuổi trong gia đình nông thôn ở Thừa Thiên Huế hiện nayTẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, TRƯỜNG ðH KHOA HỌC HUẾTẬP 1, SỐ 2 (2014)VAI TRÒ CỦA NGƯỜI CAO TUỔI TRONG GIA ðÌNH NÔNG THÔNỞ THỪA THIÊN HUẾ HIỆN NAY(Nghiên cứu trường hợp tại làng Phước Tích – thôn Phước Phú – xã Phong Hòa –huyện Phong ðiền – tỉnh Thừa Thiên Huế)Lê Duy Mai PhươngKhoa Xã hội học, Trường ðại học Khoa học HuếEmail: maiphuong1089.xhh@gmail.comTÓM TẮTðể khẳng ñịnh vai trò của người cao tuổi trong xã hội, ðại Hội ñồng Liên Hiệp Quốc ñãthống nhất lấy ngày 01 tháng 10 hằng năm làm ngày Quốc tế người cao tuổi. Người caotuổi thật sự có một chỗ ñứng quan trọng ñối với sự tồn tại và phát triển của mỗi gia ñìnhvà mỗi quốc gia. Ở nước ta, người cao tuổi ñã ñem nhiều công sức ñóng góp cho việcgiành lại nền tự do, ñộc lập, thống nhất quê hương. Ngày nay, khi Việt Nam ñang tiếnvào con ñường công nghiệp hóa, hiện ñại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, người cao tuổiñanggóp phần xây dựng gia ñình, xã hội văn minh, tốt ñẹp. Làng Phước Tích - ThônPhước Phú – Xã Phong Hòa – Huyện Phong ðiền – Tỉnh Thừa Thiên Huế là ñịa bàn ñặctrưng với nhiều người cao tuổi sinh sống.Tuy nhiên, thực tế cho thấy vai trò của ngườicao tuổi nơi ñây dường như ñang nhạt dần ñi. ðiều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân,trong ñó việc hầu hết lao ñộng trẻ rời bỏ làng ñể lập nghiệp là lý do chính khiến các cụkhông có cơ hội ñể thực hiện vai trò của mình với gia ñình. ðể phát huy tốt vai trò củangười cao tuổi hơn nữa, nhìn nhận thực tế ñể ñánh giá hiện trạng một cách khách quan,khoa học hướng ñến tìm ra phương án giải quyết vấn ñề là thực sự cần thiết và ý nghĩa.Từ khóa: Vai trò, người cao tuổi, gia ñình, nông thôn1. Mở ñầuNgười cao tuổi là một nhóm xã hội, một bộ phận cấu thành của cơ cấu xã hội.Thực tiễn cho thấy, nhiều người ñã về hưu nhưng vẫn tiếp tục làm việc và ñóng góp sứcmình nhằm giúp ñỡ gia ñình cũng như cho sự phát triển chung của toàn xã hội. Có mộtsự chuyển biến lớn về vai trò của người cao tuổi trong gia ñình từ khi ñất nước tachuyển ñộng theo nhịp sống của toàn cầu. Bên cạnh những mặt tích cực do cơ chế thịtrường mang lại thì vẫn còn ñó nhiều thức thách nảy sinh, bao gồm vấn ñề một nhómngười cao tuổi trong xã hội mất dần ñi vai trò là tiền bối ñi trước và liệu rằng ñiều nàysẽ mang lại một sự hụt hẫng lớn cho chính họ và cả gia ñình, xã hội.Làng Phước Tích – Thôn Phước Phú – Xã Phong Hòa – Huyện Phong ðiền –Tỉnh Thừa Thiên Huế là ñịa bàn có nhiều người già sinh sống. Do ñặc thù của vùng ñấtkhông ñược ưu ñãi về tự nhiên, nơi ñây không có ñất sản xuất nông nghiệp nên nhiềungười trẻ ñã rời khỏi làng lập nghiệp. Hiện tại có khoảng 31 người già từ ñộ tuổi 80 ñến160TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, TRƯỜNG ðH KHOA HỌC HUẾTẬP 1, SỐ 2 (2014)103 ñang sinh sống, phần lớn trong số ñó có hoàn cảnh khó khăn, sống neo ñơn. Bàiviết dựa trên kết quả thực ñịa và phỏng vấn sâu 07 trường hợp tiêu biểu tại thôn, trongñó phần lớn thuộc nhóm thuần nông và một ít là cán bộ ñã về hưu. Tác giả cũng xemñây cũng là cơ hội ñể hiểu thêm về tâm tư, tình cảm cũng như nguyện vọng của ngườicao tuổi ở ñịa bàn nghiên cứu và ở Việt Nam nói chung.2. Vai trò của người cao tuổi trong gia ñình2.1.Vai trò người cao tuổi trong hoạt ñộng kinh tếNhu cầu vừa ñược làm việc, tiếp tục cống hiến cho gia ñình và xã hội lại vừaphù hợp với sức khỏe và ñiều kiện của người cao tuổi luôn là mong muốn của các vị caoniên. Khi hết tuổi lao ñộng, họ sẽ ñược hưởng các chế ñộ phụ cấp, song nhiều người caotuổi vẫn có nhu cầu làm việc ñể có thêm thu nhập,phụ giúp con cái, ñồng thời ñể chínhhọ thấy rằng mình sống có ích. [3] Việc chủ ñộng về nguồn tài chính sẽ giúp bản thântrang trải các nhu cầu cơ bản cũng như hỗ trợ con cái mưu sinh.Với 07 trường hợp phỏng vấn sâu, hầu hết các ñối tượng ñược hỏi ñều thuộcdiện hoàn cảnh gia ñình khó khăn, trong số ñó chiếm phần lớn là các cụ già sống neoñơn - không có người thân và con cháu bên cạnh, ngoài ra nếu có thì con cái cũng rất ítkhi ở bên cạnh vì họ thường xuyên phải ñi làm ăn xa quê. Khoản thu nhập chính củangười cao tuổi là một ít tiền tiết kiệm có trước của chính họ và phần nhiều là nhờ hỗ trợtừ người thân trong gia ñình hoặcbà con, hàng xóm láng giềng. Tuy nhiên sự hỗ trợ ñócũng không thường xuyên bởi tâm lý của các cụ luôn ngại phiền con cháu và ngườilàng, do ñó ít nhiều ảnh hưởng ñến nguồn thu nhập cũng như chi tiêu hằng ngày dẫn ñếnkhông ñảm bảo về chất lượng cuộc sống. ðiều này cho thấy, những người cao tuổi cóhoàn cảnh gia ñình khó khăn không ñóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ về kinh tếcho gia ñình mà chủ yếu chỉ có thể tự cung tự cấp, tự mình lo toan cho cuộc sống củabản thân. Trong số các trường hợp ñược hỏi, chỉ 2/7 cho biết có mức thu nhập xếp loạigia ñình khá giả. Bản thân các cụ còn sức khỏe, tham gia vào hoạt ñộng sản xuất nhưlàm bột bánh canh, trồng rau, bán rau quả ở chợ... Do ñó họ chủ ñộng hơn về mặt tàichính, có tiền tiết kiệm, mua sắm các ñồ dùng cần thiết ñể phục vụ cho ñời sống củamình cũng như giúp con cái trang trải một ít sinh hoạt phí khi cần sự giúp ñỡ.Mặc dù người cao tuổi không còn nhiều sức khỏe như trước nhưngvề mặt tâm lýhọc, việc họ còn có thể làm việc, kiếm thêm thu nhập ñỡ ñần cho con cái là một sựkhích lệ, ñộng viên ñối với bản thân mỗi cụ. Tuy nhiên ñiều này không phổ biến ở ñịabàn nghiên cứu vì ñặc thù của làng Phước Tích là số lượng cư dân ñang sinh sống tạiñây chủ yếu là người già và trẻ em, gần như tất cả lực lượng thanh niên, trung niênñềuñi nơi khác ñể làm ăn sinh sống do không có ñất làm nông nghiệp. Vì vậy, mặc dù tuổiñã cao nhưng các cụ vẫn tham gia sản xuất như một thói quen của mình và hoạt ñộngnày diễn ra ở tất cả các gia ñình, dù là hoàn cảnh khó khăn hay khá giả. Việc tham giasản xuất này cũng chỉ dừng lại ở hình thức rất ñơn giản. Những công việc chủ yếu chỉ làchăm sóc vườn tược, hái rau quả có sẵn ñể sử dụng trong gia ñình hoặc bán ở chợ. Tuyvậy những công việc ñó lại ph ...