Yếu tố nước trong lễ Chôl Chnăm Thmây của người Khmer Trà Vinh – Tiếp cận lý thuyết văn hóa sinh thái

Bài viết nhằm giới thiệu văn hóa ứng xử với nước trong lễ Chôl Chnăm Thmây của người Khmer Trà Vinh. Trong lễ này, nước mang ý nghĩa về mặt tinh thần là có chức năng thanh tẩy, xua đi những xui xẻo và muộn phiền trong năm cũ để đón chờ một năm mới thanh sạch và nhiều may mắn hơn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Yếu tố nước trong lễ Chôl Chnăm Thmây của người Khmer Trà Vinh – Tiếp cận lý thuyết văn hóa sinh tháiTAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 30 (55) - Thaùng 7/2017 Yếu tố nước trong lễ Chôl Chnăm Thmây của người Khmer Trà Vinh – Tiếp cận lý thuyết văn hóa sinh thái Water in Chol-Chnam-Thmay festival of Khmer people in Tra Vinh – From the approach of ecological culture ThS. Lê Thúy An, Trường Đại học Trà Vinh Le Thuy An, M.A., Tra Vinh UniversityTóm tắtNước là một dạng vật chất đặc biệt. Trong một số nền văn hóa, nước vừa có giá trị vật chất vừa mang ýnghĩa tinh thần. Nước vừa phục vụ cho nhu cầu ăn uống, sản xuất, kinh tế và đồng thời cũng mang ýnghĩa thiêng trong một số nghi thức tôn giáo. Nước lại càng có ý nghĩa đối với người Khmer ở Trà Vinhnói riêng và Nam Bộ nói chung. Người Khmer Trà Vinh sinh sống trên những vùng đất giồng cao (nơivừa thừa nước vừa thiếu nước) nên văn hóa ứng xử của người Khmer với nước vô cùng đặc biệt.Bài báo nhằm giới thiệu văn hóa ứng xử với nước trong lễ Chôl Chnăm Thmây của người Khmer TràVinh. Trong lễ này, nước mang ý nghĩa về mặt tinh thần là có chức năng thanh tẩy, xua đi những xuixẻo và muộn phiền trong năm cũ để đón chờ một năm mới thanh sạch và nhiều may mắn hơn.Từ khóa: nước, Chôl Chnăm Thmây, người Khmer Trà Vinh, văn hóa sinh thái.AbstractWater is a special material. In some cultures, water has both materialistic value and spiritual meaning.In addition to being used for survival needs, production and economic purposes, water also conveysessential meanings in some religious rituals. Water has more meanings with Khmer people in Tra Vinhparticularly and in Southern areas generally. Khmer people in Tra Vinh have lived in a high mound(where water abundance and water shortage are co-existent), which results in very special culturalbehavior with water.This article will introduce cultural behavior with water in Chol-Chnam-Thmay Festival of Khmerpeople in Tra Vinh. In this festival, the spiritual meaning of water is cleaning and dismissing unluckyand depressive things in the past year so as to welcome a new year with more blessings.Keywords: water, Chol-Chnam-Thmay, Khmer in Tra Vinh, ecological culture. 1. Dẫn nhập tụ của 4 dân tộc chính cùng nhau sinh Trà Vinh là tỉnh nằm giữa sông Tiền sống: Kinh, Khmer, Hoa, Chăm. Ngườivà sông Hậu, tiếp giáp với biển Đông thuộc Khmer Trà Vinh là cư dân nông nghiệp vàmiền Tây Nam Bộ, có dân số hơn 1 triệu cư ngụ chủ yếu ở vùng nông thôn, đó làngười, trong đó người Khmer chiếm 30%, vùng sản xuất nông nghiệp với cây lươngkhoảng 300.000 người. Trà Vinh là nơi hội thực chủ yếu là lúa nước. Bên cạnh đó họ 98 LÊ THÚY ANcòn kết hợp trồng hoa màu, chăn nuôi gia môi trường thông qua văn hóa, đến lượtsúc và gia cầm, đánh bắt thủy hải sản, sản mình, văn hóa chịu ảnh tác động lớn củaxuất tiểu thủ công nghiệp, và một bộ phận các loại tài nguyên môi trường do conngười Khmer cũng tham gia buôn bán tại người sử dụng. J. Steward cũng quan tâmcác chợ thị trấn trong tỉnh. Trong quá trình đến việc lý giải sự giống nhau giữa các nềnsinh sống tại vùng đất này, người Khmer văn hóa trong những khu vực khác nhau.đã sáng tạo, tích lũy được nhiều tri thức Theo ông, những khu vực khác nhau nhưngdân gian trong lao động sản xuất, trong có môi trường giống nhau và phương phápcuộc sống hằng ngày và họ đã tạo ra một khai thác môi trường giống nhau dễ dẫnnền văn hóa mang đậm dấu ấn của dân tộc đến có những nền văn hóa giống nhau.mình trên cả hai phương diện văn hóa vật Hiện nay có rất nhiều quan điểm liênchất và văn hóa tinh thần. quan đến thuyết nghiên cứu văn hóa sinh Cũng như người Khmer ở các tỉnh thái trong giới khoa học. Việc nhận thứcđồng bằng sông Cửu Long khác, người con người là một bộ phận của giới tựKhmer ở Trà Vinh có đời sống văn hóa nhiên, sống và tương tác với tự nhiên đãtinh thần vô cùng phong phú. Trong một khiến nhiều nhà nghiên cứu nhân học, vănnăm, ngoài các hoạt động tín ngưỡng dân hóa học bàn đến về sự ảnh hưởng, tác độnggian, người Khmer Trà Vinh có 3 lễ hội của tự nhiên với văn hóa vật chất, văn hóalớn là Chôl Chnăm Thmây; Sen Đôlta và tinh thần của con người. Trong các nghiênOk Om Bok. Mỗi lễ hội hầu như đều cứu, có thể có những tư duy nghiên cứumang dấu ấn văn hóa nông nghiệp và không giống nhau nhưng khi xét mối quancách ứng xử với tự nhiên rất rõ nét. Như hệ giữa môi trường và văn hóa, xã hội, cáclễ Chôl Chnăm Thmây được diễn ra vào nhà nghiên cứu đều có cùng quan điểmthời điểm chuẩn bị vào một mùa vụ mới, điều kiện môi trường nơi tộc người cư trúngười nông dân Khmer cần có nước để thường có những ảnh hưởng đến văn hóalàm ruộng. Đây còn là thời điểm có khí đời sống của tộc người đó. Từ lý thuyếthậu nóng nhất trong năm với những trận này, chúng tôi muốn giải mã điều kiện tựhạn mà người Trà Vinh hay gọi là “hạn nhiên sinh sống của người Khmer đã ảnhbà chằn”. hưởng như thế nào đến văn hóa ứng xử với Văn hóa sinh thái là sự thích nghi của nước trong lễ Chôl Chnăm Thmây.con người với môi t ...